HỌC HỎI
PHÚC ÂM CHÚA NHẬT HIỂN
LINH NĂM A
Mt 2,1-12 ( Lm. Cao Sieu, SJ)
1. Tại
sao thánh Mát-thêu phải nói rõ là Bê-lem của miền Giu-đê?
Bê-lem của Giu-đê nằm ở đâu? Bê-lem là nơi
sinh ra của ai? Đọc 1 Samuen 16,1-13.
·
Có hai
vùng cùng tên là Bê-lem: Bê-lem của Dơ-vu-lun ở phía bắc
(Gio-suê 19,15) và Bê-lem của miền Giu-đê, ở phía nam, cách
Giêrusalem khoảng 8 km. Thánh Mát-thêu nhấn mạnh đây là
Bê-lem của miền Giu-đê, “thành của vua Đa-vít” (Lc
2,4; x. 1 Sm 16). Người Do-thái tin Đấng Mêsia thuộc
dòng Đa-vít sẽ sinh ra tại Bê-lem theo lời ngôn sứ
Mi-kha 5,2.
2. Tại
sao Đức Giê-su được sinh ra ở Bê-lem mà không
phải ở Na-da-rét? Đọc Lc 2,1-5. Đức Giê-su
sinh ra dưới thời vị vua nào? Vua này ngự ở
đâu? Bạn biết gì về tính khí của vị vua này?
·
Quê của
Giuse và Maria ở Nadarét thuộc miền Galilê, phía bắc nước
Palestine. Theo Lc 2,1-5, hai ông bà phải từ Nadarét đi
Bê-lem, thuộc miền Giu-đê, ở phía nam nước
Palestine, vì lệnh kiểm tra dân số của hoàng đế
Rôma là Au-gút-tô, ai nấy phải về quê quán để
đăng ký. Lúc ấy Maria mang thai gần đến ngày
sinh. Vua của miền Giu-đê là Hê-rô-đê được
hoàng đế Rôma đặt lên làm vua vào năm 37 trước
Công nguyên. Vị vua này được gọi là Hêrôđê Cả
để phân biệt với vua Hêrôđê Antipas là con ruột
của ông, người sau này sẽ giết Gioan Tẩy giả.
Hêrôđê Cả mắc bệnh hoang tưởng nên đã giết
vợ và hai con trai. Ông qua đời vào năm 4 trước
Công nguyên, từ đó suy ra Đức Giêsu có thể được
sinh ra khoảng năm 6 trước Công nguyên.
3. Tại
sao vua Hê-rô-đê lại bối rối (Mt 2,2-3) khi nghe các nhà
chiêm tinh hỏi về nơi sinh ra của Đức Vua người
Do-thái? Sự độc ác của vua Hê-rô-đê nằm ở
những câu nào trong bài Phúc âm này?
- Vua Hêrôđê hết sức bối
rối khi nghe các nhà chiêm tinh đến hỏi về nơi
sinh của Vua dân Do-thái mới chào đời. Ông cảm
thấy lo sợ vì ngai vàng của mình bị đe dọa
bởi một ông vua mới sinh. Ngay lập tức, nhà
vua thấy mình phải diệt trừ vị ấu vương
này bằng mọi giá. Lòng độc ác của ông được
thể hiện ra qua những tính toán mưu mô khôn khéo. Trước
hết, ông cần biết vị vua Mêsia này sinh ra ở
đâu. Ông tìm câu trả lời nơi những nhà lãnh
đạo Do-thái giáo (Mt 2,4-6). Khi biết được
rồi, ông lại hỏi các nhà chiêm tinh “cặn kẽ
về thời điểm ngôi sao xuất hiện” (Mt
2,7). Mục đích của việc tìm hiểu này là
để Hêrôđê tính tuổi của vị vua mới
sinh cho chính xác, vì thời điểm ngôi sao xuất hiện
chính là lúc vị vua được sinh ra. Sau đó ông
sai các nhà chiêm tinh đi Bê-lem và dặn họ nếu gặp
thấy vị vua mới sinh thì trở lại báo cho ông
hay để ông đến bái lạy (Mt 2,8). Thật ra
đó chỉ là một âm mưu của ông, muốn hãm hại
vị tân vương. Khi biết mình bị lừa, ông
đã giết sạch các em thơ ở Bê-lem, từ hai
tuổi trở xuống (Mt 2,16).
4. Các nhà
chiêm tinh giỏi về khoa học nào? Họ đã thấy
gì và đã tin gì? Họ tìm đến Giêrusalem với mục
đích gì? Họ có đạt được mục đích
đó không? Đọc Mt 2,1-2.11.
·
Bài Phúc
Âm này nói đến “các nhà chiêm tinh từ Phương Đông”
(Mt 2,1, magos). Họ là những người trí thức dân
ngoại, có hiểu biết về các vì sao trên bầu trời.
“Phương Đông” ở đây có thể là vùng Persia (tức
nước Iran ngày nay). Họ đã nhìn thấy ngôi sao của
Vua dân Do-thái mới mọc lên nên đến Giêrusalem để
tìm gặp và bái lạy Ngài. Rốt cuộc, họ đã
đến nơi, đã gặp và bái lạy Vua Mêsia, cũng
như dâng lễ vật cho Ngài.
5. Tại
sao khi trông thấy ngôi sao, họ lại mừng rỡ vô
cùng? Đọc Mt 2,9-10. Tại sao thánh Mát-thêu không nhắc
đến thánh Giuse ở câu 11?
·
Trên
đường từ Giêrusalem đi Bê-lem theo lời dặn
của Hê-rô-đê, các nhà chiêm tinh ngỡ ngàng vì ngôi sao họ
đã thấy trước đây, bây giờ đi trước
dẫn đường cho họ, đến trên nhà ở của
Con Trẻ mới ngừng lại (Mt 2,9). Khi thấy lại
ngôi sao, họ vui mừng khôn xiết, vì biết cuộc hành
trình vất vả của mình có ý nghĩa và ước mơ
gặp vị Vua dân Do-thái sắp thành sự thật (Mt
2,10). Họ đã vào nhà và thấy Con Trẻ cùng với
Maria mẹ Ngài. Đây không phải là hang bò lừa với máng
cỏ như ở Lc 2,7). Con Trẻ Giêsu (paidion) bây giờ
cũng không còn là Hài Nhi Giêsu mới sinh (Lc 2,7.16, brephos). Ở
đây không thấy nói đến Giuse, mà chỉ nói đến
Con Trẻ và Mẹ của Con Trẻ (Mt 2,11). Tuy nhiên, sau
đó Giuse lại là nhân vật quan trọng trong việc
đưa Con Trẻ đi trốn ở Ai-cập và đưa
về lại Nadarét (Mt 2,13-23).
6. Đọc
Mt 2,11. Bạn nghĩ gì về thái độ của những
nhà chiêm tinh khi gặp được Con Trẻ Giêsu? Các lễ
vật của họ có quý không? Đọc Tv 72,10b-11 và Isaia
60,6.
·
Người
Do-thái và các kitô hữu đầu tiên thường nhìn các
nhà chiêm tinh (magos) bằng cái nhìn tiêu cực. Từ magos ở
Cv 8,9; 13,6.8 được dịch là “thầy phù thủy.” Tuy nhiên các nhà chiêm tinh trong bản
văn của Mát-thêu lại được mô tả một
cách tích cực. Họ là những người nhận ra dấu
chỉ trên trời như một lời mời gọi lên
đường bái yết vị tân vương mới sinh
của dân Do-thái. Họ đã tích cực tìm kiếm, đã
tìm đến tận nơi của vị vua này. Họ
đã sấp mình bái lạy Vua và dâng cho Vua những lễ vật
xứng với bậc quân vương. Hành động của
họ giống với hành động của các vị vua
nước ngoài cúi mình trước Vua của Israel được
nói tới ở Tv 72,10-11 và Is 60,6. Bởi đó có truyền
thống coi các nhà chiêm tinh đến gặp Chúa là Ba Vua, với
ba lễ vật.
7. Khi
đọc bài Phúc âm hôm nay, bạn có đặt câu hỏi là
chuyện này có thật không?
·
Khi đọc bài
Phúc Âm về các nhà chiêm tinh và ngôi sao lạ, có những người
tin thật sự đã có một ngôi sao rất đặc
biệt xuất hiện trên bầu trời đêm. Nhưng
cũng có người tự hỏi chuyện một ngôi
sao lạ xuất hiện khi Đức Giêsu được
sinh ra ở Bê-lem có thật không (Mt 2,2). Chuyện ngôi sao ấy
đã dẫn đường cho các nhà chiêm tinh đến tận
nơi Hài Nhi ở, rồi mới dừng lại, có tính
khoa học không (Mt 2,9)? Nhiều người còn cố tìm
xem vào năm Đức Giêsu sinh ra (năm 5 hay 6 trước
Công nguyên), trên trời có hiện tượng đặc biệt
nào không. Dù sao, khi viết đoạn văn này Mát-thêu chủ
yếu cho thấy Thiên Chúa Cha muốn giới thiệu Chúa
Con cho cả những người dân ngoại. Ngài có cách thu
hút và làm họ tin vào Người Con ấy. Các nhà chiêm tinh
dân ngoại là những người đầu tiên được
nghe Tin Mừng. Sau này “các dân tộc” ngoại giáo cũng
được nghe (Mt 28,19-20), ứng nghiệm lời Isaia
2,2-4; 60,1-6.
GỢI Ý SUY NIỆM: Đọc lại cả bài Phúc âm. Theo bạn, nhờ
đâu mà các nhà chiêm tinh gặp được vị Vua
mới sinh của cả nhân loại?
|