HỌC HỎI
PHÚC ÂM CHÚA NHẬT 6
THƯỜNG NIÊN
NĂM A Mt
5,17-37 ( Lm. Cao Sieu, SJ)
1. Trong Mt 5,21-48, Đức Giêsu
mấy
lần nói câu: Anh
em đã nghe Luật dạy rằng…Còn Thầy, Thầy bảo
anh em…
Trong Mt 5,21-48, câu nói của Đức Giêsu:
Anh em đã nghe Luật dạy rằng…Còn Thầy, Thầy
bảo anh em… được nhắc lại 6 lần ở
Mt 5,21-22.27-28.31-32.33-34.38-39.43-44. Những câu này thường
được gọi là những phản đề. Chúng nằm
ở trung tâm của Bài Giảng trên Núi và cho thấy những
lời dạy của Đức Giêsu đưa ra những
đòi hỏi vượt xa lời dạy thường thấy
nằm trong Luật Môsê. Đức Giêsu đã không bãi bỏ
Luật Môsê, nhưng đã kiện toàn, nghĩa là đã giải
thích lại Luật Môse cho đúng ý Thiên Chúa (Mt 5,17).
2. Đọc Mt 5,21-22. Tại sao Đức Giêsu cấm
không được giận người khác, cấm không gọi
người khác là đồ ngốc hay đồ khùng? Giận
ghét người khác và sát nhân có liên hệ gì không? Đọc
1 Ga 3,15; St 4,3-6.
Luật Môsê cấm không được giết
người (Xh 20,15; Đnl 5,18). Cố ý giết người
thì sẽ bị kết án tử (Xh 21,12-17). Đức Giêsu
không ngừng lại ở việc giết người bằng
hành động, Ngài còn đi tới tận gốc rễ của
hành vi này, đó là sự giận ghét ở nơi trái tim con
người (x. 1 Ga 3,15). Giận ghét có thể dẫn đến
sát nhân, như trong trường hợp Cain giết Aben (St
4,3-6). Từ đó Ngài khẳng định tội giận
ghét và tội lăng mạ nặng nề người khác
cũng bị án phạt như chính tội sát nhân (Mt 5,22). Trong
văn hóa đông phương ngày xưa, mắng chửi người
khác là “đồ ngốc” hay “đồ khùng” được
coi là một sự xúc phạm nặng nề hơn ngày nay
nhiều. Dĩ nhiên điều này không loại trừ sự
giận dữ chính đáng như ta từng thấy nơi
Đức Giêsu (Mc 3,5; Ga 2,15-17), hay khi Ngài gọi những
người Pharisêu là “Đồ ngốc” (moroi, Mt 23,17).
3. Đọc Mt 5,23-26. Làm hòa với người khác có
khó không? Tại sao Đức Giêsu đòi để lễ vật
lại mà đi làm hòa trước đã?
Mát-thêu 5,23-24 cho thấy tính khẩn trương
của việc làm hòa với anh em trước khi dâng lễ
vật lên Thiên Chúa. Cần để lại lễ vật
trước bàn thờ mà đi làm hòa với người
anh em đang bất bình với mình, rồi mới trở lại
dâng lễ vật. Lúc đó hy vọng lễ vật sẽ
được Chúa chấp nhận (Mc 11,25). Như thế
Đức Giêsu đòi người dâng lễ, -người
đang muốn có tương quan tốt với Thiên Chúa-,
phải có tương quan tốt với tha nhân trước
đã. Chẳng những phải loại bỏ sự giận
ghét nơi lòng mình, mà còn phải bày tỏ sự làm hòa với
người đang giận ghét mình. Có thể nói, khó lòng có
tương quan tốt với Thiên Chúa khi chưa có tương
quan tốt với anh em.
4. Đọc Mt 5,27-28. Thế nào là cái nhìn có ý thèm muốn?
Theo Đức Giêsu, phạm tội ngoại tình có mấy
loại?
Luật Môsê cấm không được ngoại
tình (Xh 20,14). Ai ngoại tình thì phải chết (Đnl
22,22-24). Ở đây Đức Giêsu nói đến chuyện
ngoại tình trong trái tim vốn là nơi phát xuất những
tư tưởng (Mt 5,27-28). Ngoại tình bằng hành động
thường bắt nguồn từ thèm muốn. Và thèm muốn
bên trong đến từ cái nhìn. Chính vì thế Đức
Giêsu khẳng định bất cứ ai nhìn người
phụ nữ mà nuôi dưỡng lòng thèm muốn dâm dục
với người ấy thì đã phạm tội ngoại
tình trong lòng rồi. Thật ra, trong Mười Điều
răn, thèm muốn vợ của người khác đã
được coi như một tội (Xh 20,17; Đnl
5,21). Mắt được coi là góp phần cho tội này
(2 Pr 2,14; 1 Ga 2,16; Hc 9,8).
5. Đọc 5,29-30. Mắt và tay có dễ làm ta phạm tội
không? Ta có nên móc mắt và chặt tay như Chúa dạy không?
Trong Mt 5,29-30, Đức Giêsu cho thấy
đôi mắt và bàn tay có thể là nguyên nhân khiến ta sa ngã.
Mắt phải và bàn tay phải là những điều rất
quý đối với con người. Bằng lối nói cường
điệu, Ngài đòi chúng ta móc mắt phải, chặt
tay phải để loại bỏ nguyên nhân đó, nhờ
đó thắng được sự thèm muốn, vì thà chịu
mất một phần chi thể còn hơn toàn thân phải
chịu luận phạt.
Chúng ta không nên hiểu câu này theo nghĩa
đen, vì thủ phạm thật ra không nằm nơi tay
hay mắt, nhưng nơi lòng con người. Điều
Đức Giêsu muốn nhấn mạnh qua lối nói cường
điệu này là chúng ta cần cương quyết xa tránh
những nguyên nhân gây sa ngã, dù phải chịu những cắt
đứt và mất mát đau đớn, nhất là về
mặt tinh thần.
6. Đọc Mt 5,31-32. Luật Môse có cho phép chồng ly dị
vợ không? Đọc sách Đệ nhị luật 24,1. Tại
sao Đức Giêsu không cho phép ly dị? Đọc Mt 19,4-6.
Có luật trừ không?
Luật Môsê cho phép người chồng ly
dị vợ với điều kiện cấp cho vợ một
giấy chứng nhận là mình đã ly dị (Đnl 24,1).
Còn Đức Giêsu lại dứt khoát không cho phép ly dị
(Mt 5,31-32). Theo Ngài, điều đó đẩy người
vợ đến chỗ ngoại tình và cũng đẩy
kẻ lấy người vợ ấy phạm tội ngoại
tình. Vào thời Đức Giêsu, đây là một giáo huấn
hết sức mới mẻ. Ở đây chúng ta không thấy
Ngài giải thích tại sao Ngài dứt khoát không cho phép ly dị,
nhưng ở Mt 19,4-6 ta thấy Ngài đưa ra lý do: hôn
nhân có tính bền vững vì chính Thiên Chúa phối hợp
đôi vợ chồng nên một. Loài người không có quyền
phân ly. Có thể có luật trừ, đó là trường hợp
hôn nhân bất hợp pháp, vì thế cũng là hôn nhân chưa
thành sự (Mt 5,32).
7. Đọc Mt 5,33-37. Người kitô hữu có khi nào phải
thề không? Đức Giêsu chủ yếu dạy ta điều
gì trong đoạn văn này?
Cựu Ước cấm bội thề,
nghĩa là thề mà không giữ (Dân số 30,3). Đức
Giêsu bảo các môn đệ đừng thề gì cả,
hay đúng hơn Ngài bảo họ đừng lạm dụng
việc thề thốt trong đời thường (Mt
5,33-37). Đừng lấy trời đất, lấy Giêrusalem
hay đầu mình ra mà thề, để làm cho lời thề
của mình thêm mạnh mẽ. Ngài đòi môn đệ nói những
lời đáng tin, không cần dựa vào lời thề
đi kèm. Thật ra, đôi khi người Kitô hữu cũng
có dịp phải thề trước tòa đạo, tòa
đời, và có khi phải tuyên thệ long trọng nữa.
8. Sau khi đọc cả bài Tin Mừng, bạn thấy
Đức Giêsu có đòi hỏi nhiều hơn Luật
trong Cựu Ước không? Lời giáo huấn của
Đức Giêsu trong bài Tin Mừng này có những nét gì đặc
biệt?
Qua bài Tin Mừng này, chúng ta thấy Đức
Giêsu đưa các môn đệ đi vào chiều sâu của
lòng mình, của trái tim bên trong chi phối mọi hành động.
Những giáo huấn của Ngài có tính nội tâm hơn và tận
căn hơn, nên cũng khó giữ hơn. Bởi thế Ngài
mới đòi các môn đệ phải sống công chính, sống
thánh thiện đạo đức hơn các kinh sư và người
Pharisêu (Mt 5,20). Những điều luật trong Cựu Ước
được Ngài giải thích lại cách mới mẻ
theo ý của Thiên Chúa. Ngài mời gọi chúng ta giữ Luật
Môsê theo lối giải thích mới của Ngài, và giữ một
cách hết sức nghiêm túc, từng chấm phết (Mt
5,18-19).
GỢI Ý SUY NIỆM
Đọc cả bài Tin Mừng, bạn thấy Đức
Giêsu có hủy bỏ Luật Môsê không, hay Ngài đang làm cho
Luật ấy có tính nội tâm hơn, tận căn hơn?
Bạn thấy sống bài Tin Mừng này có khó không? Điều
gì khó hơn cả?
|