Thánh Nữ Ismeria: Bà Cố Ngoại Chúa Giêsu

ISMERIA có lẽ là tên của Bà Cố Ngoại nơi trần thế của Đức Chúa Giêu Kitô: Đó là kết luận theo công trình nghiên cứu về văn bản học thời Trung Cổ của Tiến Sĩ Catherine Lawless, Giáo Sư Viện Đại Học Limerick- Aí Nhĩ Lan. Tiến Sĩ Lawless đã khám phá ra điều trọng đại này khi nghiên cứu kho tàng các văn bản và thư tịch thời Trung Cổ thuộc thế kỷ thứ 14-15 ở vùng Florentine. Bà cho biết là hầu hết các học giả hầu như đã không biết đến các văn bản qúy giá này.

Trong điện thư gởi cho giới truyền thông báo chí Tiến Sĩ Lawless nhấn mạnh rằng: " Ismeria được đề cập và nêu danh như là Bà Ngoại của Đức Trinh Nữ Maria - theo như sự hiểu biết thực tế của cá nhân tôi - chỉ được tìm thấy trong 2 văn bản di cảo..." và "Truyền thuyết nói rằng bà Ismeria là Bà Dì của Đức Trinh Nữ Maria thì đầy rẫy ở khắp nơi và thường được nghe nói đến nhiều hơn - thí dụ như trong tập truyện phổ thông Truyền thuyết bằng Vàng (Golden Legend) được Jacobus de Voragine, một tu sĩ Dòng Đa-Minh ghi chép và biên soạn trong thế kỷ thứ 13.

Trong Thánh Kinh - phần Tân Ước- chỉ nói về gia phả gốc tích bên họ Nội của Đức Bà Maria. Ngược lại, trong các văn bản thời Trung Cổ này thì các thư tịch di cảo này chỉ soi sáng và đề cập đến gốc tích gia phả họ hàng bên Ngoại của Đức Bà Maria.

Trước kia, người ta cho rằng bà Ismeria là chị của Bà Thánh Anna và bà Ismeria là Bà Nội của Thánh Gioan Tẩy Giả (*John Baptist); thế nhưng trong các văn bản vừa được Tiến Sĩ Lawless khám phá và phân tích thì bà Ismeria được nêu danh là Mẹ của Bà Thánh Anna: và điều đó cũng có nghĩa là Bà Thánh Ismeria là Bà Ngoại của Đức Trinh Nữ Maria và Bà Thánh Ismeria do đó chính là Bà Cố Ngoại nơi thế trần của Đức Chúa Giêsu KiTô.

(Ghi chú: Mọi người đã được biết bà Elizabeth; bà con Việt Nam đã quen gọi là bà thánh Isave; là bà chị họ của Đức Trinh Nữ Maria. Bà Isave sanh ra thánh Gioan Tẩy Giả, là người đã làm phép Rửa cho Đức Chúa Giêsu KiTô trên sông Jordan - như vậy, thánh Gioan Tẩy Giả chính là anh họ của Đức Chúa Giêsu KiTô. - Ngắm thứ 2 Năm Sự Vui và Ngắm thứ 1 Năm Sự Sáng. Sự kiện Đức Bà đi viếng thăm Bà Thánh Isave là một sự kiện thánh thiêng vĩ đại về ý nghĩa của Ơn Cứu Độ và Phụng Tự. Lời Xướng của Kinh Kính Mừng một phần chính là lời chào mừng Đức Bà Maria từ miệng của Bà Isave:

"Trích từ Tin Mừng Phúc Âm theo Thánh Luca các chương đầu tiên;

-Kính Mừng Maria đầy ơn phúc; Đức Chúa Trời ở cùng Bà: Đây là Lời truyền tin của Tổng Lãnh Thiên Thần Gabriel cho Đức Bà Maria; "Mừng vui lên ! Hỡi Đấng đầy ơn sủng, Đức Chúa ở cùng bà. Bà có phước lạ hơn mọi người nữ và Giêsu con lòng Bà gồm phúc lạ Sau đó Đức Bà Maria đã cất cao bài hát ca ngợi Thiên Chúa: Linh hồn tôi ngợi khen Thiên Chúa "Magnificat". Một tuyệt tác về Thánh Ca Tin Mừng của Giáo Hội Công Giáo.)

Trong công trình đăng trên Đặc san Nghiên Cứu Khoa học Lịch Sử thời Trung Cổ (Journal of Medieval History) Tiến Sĩ Lawless đã tường trình là: Căn cứ theo các truyền thuyết thì bà Ismeria là con gái của ông Nabon người xứ Judea -và thuộc chi tộc của Vua Thánh David. Bà kết hôn với ông Santo Liseo, một tộc trưởng giàu có - và bà sanh ra 1 người con gái duy nhất tên là Anna. Ông Liseo qua đời khi Anna được 12 tuổi. Vì nghèo qúa nên bà Ismeria đã đem con đến ở trong một bệnh viện. Chính ở nơi đây người ta nói rằng bà Ismeria đã làm phép lạ: lấp đầy một vỏ sò lớn bằng nhiều con cá. Và bà qủa thực là một mẫu hình lý tưởng cho nữ giới trong thời kỳ Hậu Trung Cổ (Post Medieval) và thời Phục Hưng (Renaissance) ở Florence.

"Điều đáng khích lệ và ngạc nhiên về Thánh Nữ Ismeria vì bà là một gương mẫu cho các phụ nữ lớn tuổi và cả cho các bà góa cao niên nữa ! " Tiến Sĩ Carolyn Muessig, Chuyên gia về Thời Trung Cổ thuộc Khoa Thần Học và Nghiên Cứu Tôn Giáo Học của Viện Đại Học Bristol đã tuyên bố như vậy và còn bổ sung thêm; " Hãy đối diện với thực tế, vai trò gương mẫu của các bậc nữ giới và các bà góa già rất hiếm thấy trong bất kỳ nền văn hóa hay trong nền văn học nào. Thế nhưng sự kiện thực tế đã cho thấy là bà thánh Ismeria đã đi vào văn học và truyền khẩu dân gian (folklore) cũng như trong thư tịch văn bản của thời kỳ Hậu Trung Cổ vùng Florence (*). Đồng thời đã cho thấy những thái độ tích cực và có ý nghĩa hơn là trong văn hóa thời Trung Cổ đã dành vị trí xứng đáng cũng như đã hướng đến vai trò quan trọng của phụ nữ trong xã hội: bà Ismeria đã được tuyên thánh sau khi qua đời.

Tiến sĩ Lawless đã nhanh chóng khẳng định là các di cảo và văn bản liên quan đến truyền thuyết này đã được phân tích và trình bày trên đây luôn ở trong tình trạng minh bạch và bảo quản thật tốt nhưng chưa bao giờ đạt đến mức phổ thông như được mọi người biết đến, tin tưởng và tôn sùng.

"Đó là một truyền thuyết- một câu truyện về một thời đã qua - câu truyện này không có các nguồn gốc về mặt văn bản học hay bất cứ xuất xứ nào kèm theo mang tính chất học thuyết và cũng không biết chính xác ai là người đã chấp bút hay ghi lại được được các truyền thuyết về bà Ismeria. Một số các bản thảo và di cảo thuộc loại này đã được viết ra hay sao chép lại trong các văn khố lưu trữ hay trong các thư viện của các Đan Tu Viện; một số được lưu truyền như của gia bảo trong các dòng họ hoặc được chuyền tay cho mượn sao chép lại giữa các gia đình. Vì thế Tiến sĩ Lawless đã kết luận: cho đến nay chúng ta không biết rõ về tác giả hay người đầu tiên hiểu biết và viết về truyền thuyết này.

Vậy truyền thuyết về thánh nữ Ismeria qua các bản thảo tìm được ra sao và đã được ghi chép lại như thế nào?

" Đó là một thiếu nữ rất đạo đức, sau cùng được tuyên thánh - Thánh Nữ Ismeria - là bà ngoại của Đức Trinh Nữ Maria và như thế thánh nữ chính là Bà Cố Ngoại nơi trần thế của Đức Chúa Giêsu KiTô trong kiếp phàm nhân; theo như một truyền thuyết của thời Trung Cổ kể lại.

Ngày nay, sau khi khảo sát kỹ lưỡng 2 bản thảo được xác định có niên đại từ thế kỷ 14-15 (*) ở Florence, Ý; đã cho thấy rõ và chính xác nhân vật theo truyền thuyết này là bà cố ngoại nơi trần thế của Đức Chúa Giêsu KiTô - như là người phụ nữ đã sanh ra bà thánh Anna- mẹ ruột của Đức Trinh Nữ Maria."

Câu truyện về cuộc đời của thánh nữ Ismeria đã phản ánh những ước vọng của nhân dân vùng Florence vào thời Trung Cổ. Đó là kết luận của Tiến Sĩ Lawless trong bài viết mới đăng có tựa đề; " Đức Chúa Giêsu KiTô ở nơi trần thế, Ngài là Ai? " Cũng trong bài viết này; Tiến sĩ Lawless cũng kể lại cho người đọc trong truyền thuyết đã dành vị trí xứng đáng cũng như đã hướng đến vai trò quan trọng của phụ nữ trong xã hội: bà Ismeria đã được tuyên thánh sau khi qua đời.

Câu truyện về cuộc đời của thánh nữ Ismeria là một tuyệt tác phong phú thông tin về cách thế mà một phụ nữ đức hạnh và sùng đạo đã sống một cuộc sống hôn nhân và một cuộc đời góa bụa trọn vẹn ra sao để cuối cùng trở nên thánh; như ghi trong bài đăng trên Đặc San Nghiên Cứu Khoa Học Lịch Sử thời Trung Cổ (Journal of Medieval History) vào ngày 06/10/2010.

Cũng theo như truyền thuyết được phân tích và lý giải trong các bản thảo vừa được khám phá đã mô tả: Ismeria là một thiếu nữ rất xinh đẹp và đạo hạnh. Sau đó Ismeria kết duyên với ông Santo Liseo, một vị tộc trưởng. Ngay trong ngày cưới - Ismeria và Liseo đã lập giao ước để hoà giải và kết hợp giữa cuộc sống hôn nhân gia đình với những yêu cầu đòi buộc của một đời sống đạo hạnh.

Ismeria đã yêu cầu Liseo; người sắp là chồng của nàng; phải thuận lòng cho nàng được sống một cuộc sống chiêm niệm thánh thiện (the holy comtemplative life); trong cuộc sống vợ chồng với ông. Điều này có nghĩa là - phải kiêng cữ chuyện vợ chồng trong những tháng tuần thánh buộc ăn chay - và... mỗi tháng hai người sẽ chỉ ở bên nhau... một đêm... như đôi vợ chồng.

Liseo đồng ý.... với yêu cầu của Ismeria và trân trọng giữ giao ước đó. Kết qủa là mãi cho đến... 12 năm sau ngày thành hôn... hai người mới có được một bé gái. Cô con gái duy nhất đó được đặt tên là Anna. ( *Theo Thánh Sử, Anna sau này kết hôn với ông Joachim; và được biết hai ngài cũng chỉ có mỗi một cô con gái tên là Mary, tức là Đức Trinh Nữ Maria ngày sau, chứ không nghe nói về các người con nào khác.)

Và... 12 năm sau nữa, khi bé gái Anna được 12 tuổi thì ông Liseo qua đời; bà Ismeria đã luôn cầu nguyện; xin Thiên Chúa cho bà được đoàn tụ với ông chồng Liseo trên Nước Trời.

Nhưng tình đời, lòng tham của người đời thường và ước nguyện của người chân chính không bao giờ tương hợp với nhau được: lợi dụng nỗi đau buồn của người goá phụ trẻ đẹp và cuộc sống luôn đắm chìm trong chiêm niệm của bà Ismeria -những người họ hàng thân thuộc của bà đã chiếm đoạt hết tài sản kếch xù của bà và của ông Liseo để lại và đẩy mẹ con bà vào cảnh nghèo khó. Sau cùng, khi tỉnh trí lại thì bà Ismeria chẳng còn một xu dính túi. Bà Ismeria đã đem Anna vào ở trong một bệnh viện (hospital *). Chính tại nơi đây: người ta kể lại rằng bà Ismeria đã thực hiện được 2 phép lạ như sau;

... Một ngày nọ, có một người đàn ông vừa câm vừa điếc đến bệnh viện để xin chữa bệnh. Bà Ismeria nói với người đàn ông câm điếc ấy rằng; " Nhân danh Thiên Chúa, ông hãy nói cho tôi biết- ông đau bệnh nơi nào?" Lập tức người đàn ông này hết bị điếc và mở miệng tạ ơn Thiên Chúa và nói trước mặt mọi người là ông ta đã được Thiên Chúa chữa lành khỏi bệnh câm điếc. Vì cả bà Ismeria lẫn người đàn ông vừa được chữa lành bệnh ấy không có một xu dính túi để mua thức ăn, nên bà Ismeria đã yêu cầu ông ta hãy đi tìm một vỏ sò thật lớn và đổ đầy nước vào đó sau đó đem đến cho bà.

Khi người đàn ông đem vỏ sò lớn đựng đầy nước đến trước mặt bà, bà Ismeria đã cầu nguyện xin Thiên Chúa ban ân sủng. Lập tức từ trong vỏ sò bỗng tuôn ra một đàn cá, và số lượng cá (*) đủ để làm thức ăn cho tất cả người bệnh trong bệnh viện này. Và điều kỳ diệu như là phép lạ thứ 2 đã xảy ra: tất cả các bệnh nhân ở trong bệnh viện đó - sau khi ăn cá xong thì liền được chữa lành bệnh. Sau đó bà Ismeria trở về phòng riêng của bà để tiếp tục cầu nguyện và chiêm niệm thì Thiên Chúa gọi bà vào Nước Thiên Đàng; nguyên văn của Tiến Sĩ Lawles chuyển ý từ bản thảo: God called her to Paradise.

Sau khi Thánh Nữ Ismeria được Chúa gọi về Nước Trời, thì ngày sau truyền thuyết kể lại rằng Đức Trinh Nữ Maria (cháu ngoại của Thánh Nữ Ismeria), Đức Chúa Giêsu KiTô (chắt ngoại nơi trần thế của thánh nữ Ismeria) cùng 12 Tông Đồ của ngài và nhiều người khác đã đến thăm viếng bệnh viện này để vinh danh Thánh Nữ Ismeria (*).

Cho đến nay vẫn chưa tìm ra được dấu chỉ chủ yếu về nguồn gốc của truyền thuyết này, thế nhưng rõ ràng là hậu thế đã tiếp thụ và thưởng thức về truyền thuyết này ở mức vượt hẳn tầm vóc một câu truyện của một cá nhân thuộc về một thời đã qua - còn hơn thế nữa - truyền thuyết này là một văn bản giáo dục về Hạnh Thánh Nữ Ismeria. Khi tách riêng 2 phép lạ được diễn ra ở cuối câu truyện truyền khẩu nói trên, rõ ràng chủ điểm nhấn mạnh của truyền thuyết này chính là Sự Ăn Năn Thống Hối và Con đường chính dẫn đưa đến một Đời sống trọn lành trong Cuộc Sống Hôn nhân Gia Đình," Tiến Sĩ Lawless đã kết luận như vậy.

Courtesy of the Journal of Medieval History issued October 2010; and LiveScience.

http://www.livescience.com/10859-manuscripts-reveal-legend-jesus-great-grandmother.html

Dominic David Trần

http://vietcatholic.net/News/Html/86338.htm

Truyền thuyết về Thánh ISMERIA: Bà CỐ NGOẠI của Chúa Giêsu

Theo bản văn viết tay từ thời Trung cổ ở TP Florentine, bà cố ngoại của Chúa Giêsu tên là Ismeria.

Truyền thuyết về thánh Ismeria được giới thiệu trên báo Journal of Medieval History, cho biết về gia đình Đức Mẹ và về cả các giá trị tôn giáo lẫn văn hóa của TP Florence hồi thế kỷ 14.

Catherine Lawless, giáo sư khoa Sử tại ĐH Limerick và là tác giả bài báo, cho biết: “Tôi không nghĩ có phụ nữ nào khác được nhắc tới trong Kinh thánh là bà của Đức Mẹ. Dòng dõi bên ngoại của Đức Mẹ chỉ có người này được nhắc tới. Chính Đức Mẹ cũng được nhắc đến rất ít trong Kinh thánh. Sự tôn sùng Mẹ Maria nhiều qua các thế kỷ có ít nguồn Kinh thánh”. Lawless đã nghiên cứu câu chuyện về thánh Ismeria, người mà bà Lawless nói là “bị các học giả làm ngơ”, trong 2 văn bản viết tay: “MS Panciatichiano 40” (thế kỷ XIV) của Thư viện Trung tâm Quốc gia tại TP Florence, và “MS 1052”(thế kỷ XV) của Thư viện Riccardiana, cũng ở TP Florence.

Lawles viết: “Theo truyền thuyết, Ismeria là con gái của Nabon thuộc dòng tộc Judea, dòng dõi Vua David. Bà kết hôn với Santo Liseo, người được mô tả là tổ phụ Dân Chúa”. Truyền thuyết này cho biết rằng hai vợ chồng có một con gái tên Anna kết hôn với Gioakim. Sau 12 năm, Liseo qua đời. Các thân nhân lúc đó bỏ mặc Ismeria không một xu dính túi (penniless).

Lawless nói: “Tôi khá chắc rằng đó có thể là thân nhân của người chồng quá cố của bà hoặc dòng họ bà. Gia đình của Đức Mẹ không thể bỏ bà trong tình cảnh như vậy”. Lúc đó Ismeria đến bệnh viện xin trú ngụ. Người ta nói bà đã làm một phép lạ, đổ đầy cá vào vỏ sò để nuôi các bệnh nhân trong bệnh viện. Sau phép lạ này, bà cầu xin được đưa ra khỏi “thói kiêu căng của thế gian này” (vainglory of this world).

Sau khi Chúa gọi bà về thiên đàng, một linh mục tuyên úy bệnh viện đã báo ai tín cho Đức Mẹ và Chúa Giêsu. Đức Mẹ và Chúa Giêsu tới bệnh viện cùng với 12 tông đồ, Maria Mađalêna, Maria Salômê và Maria Clêôpha. Ở đó họ đã viếng xác bà Ismeria.

Truyền thuyết này tạo sự thay đổi về niềm tin, vì sự thánh thiêng thường có được nhờ máu của các vị tử đạo hơn là lòng mộ đạo.

Lawless tin rằng, để gợi lên lòng tin về Luyện hình (Purgatory), nơi “tạm giam” giữa thiên đàng và hỏa ngục để thanh tẩy những người có tội. Bà nói: “Càng thanh tẩy khi còn sống (qua sự ăn năn, làm việc lành, v.v…) thì thời gian ở Luyện hình càng ít – cho cả chính mình và gia đình. Đa số các Kitô hữu tử đạo ở Tây phương đều chết vì bị Đế quốc Rôma hành hạ, đến thế kỷ IV thì không còn”.

Chưa biết tác giả viết truyền thuyết về Ismeria, Lawless nghĩ có thể là một giáo dân ở Tuscany. Trong thời Trung cổ, “câu chuyện này có thể được dùng làm gương cho các bà vợ và các góa phụ sống nhân đức trong một bệnh viện nào đó thuộc TP Florence”.

Bà nói: “Bà của Đức Mẹ không là một góa phụ đe dọa gia sản của các con bằng cách đòi lại của hồi môn (dowry), cũng không đe dọa gia đình bằng cách tái hôn và bắt đầu dòng dõi khác. Thay vì thế, cuộc đời bà có thể được coi là gương mẫu cho các phụ nữ thống hối ở TP Florentine”.

Nhà nghiên cứu George Ferzoco, thuộc ĐH Bristol, cho rằng bài báo đó phân tích truyền thuyết như vậy là “lỗi lạc” và “biểu lộ một phát hiện về tôn giáo cuối thời Tring cổ và TP Florence phục hưng, nơi có nhiều văn bản viết tay dành cho phụ nữ”.

Carolyn Muessig, thuộc Khoa Thần học và Nghiên cứu Tôn giáo tại ĐH Bristol, nói: “Điều gây ấn tượng về thánh Ismeria là bà trở nên mẫu mực cho các phụ nữ lớn tuổi đã có chồng. Mẫu mực cho phụ nữ lớn tuổi khó có được trong bất kỳ nền văn hóa nào”.

Muessig kết luận: “Nhưng sự thật là thánh Ismeria đã nổi bật ở TP Florence cuối thời Trung cổ, cho thấy một số động thái tích cực về văn hóa thời Trung cổ đã dành vị trí quan trọng cho phụ nữ trong xã hội”.

TRẦM THIÊN THU (Chuyển ngữ từ Discovery News)