Linh mục là Cha
(Viết theo “Bạn muốn biết”, Radio
Veritas – Lm. Giuse Nguyễn Hữu An)
Chúa Giêsu khẳng định trong Tin Mừng
hôm nay: “Đừng gọi ai dưới đất là Cha vì
các ngươi chỉ có một Cha trên trời”. (Mt 23,11-12).
Người ta thường dựa vào câu Thánh Kinh này
để biện hộ cho quan điểm không gọi Linh
mục là Cha. Vậy phải hiểu câu nói Chúa Giêsu như
thế nào?
1. Tại sao gọi Linh mục là Cha? Thói quen ấy có
từ lúc nào trong Giáo hội? Đâu là nền tảng
của cách gọi này?
“Cha” theo định nghĩa, là một
người đàn ông có một hay nhiều con. Một cách
nào đó, Cha là người mang lại sự sống cho
con. Do đó, bất cứ ai mang lại sự sống cho
người khác, bằng cách này hay cách khác, cũng
đều có thể được gọi là Cha.
Người ta cũng gọi một ai đó là Cha Già Dân
Tộc khi người này đã hy sinh đấu tranh mang
lại độc lập cho tổ quốc. Danh từ Cha ở
đây được hiểu theo nghĩa loại suy. Chúng
ta gọi Cha những người đàn ông nào đó có
đặc tính của người Cha. Cũng như khi
chúng ta chào hỏi một người là ông bà, chú bác, thì
không nhất thiết người đó phải có một
liên hệ họ hàng với chúng ta. Danh xưng Cha
được gán cho Linh mục cũng được
hiểu theo nghĩa ấy.
Cách gọi này không phải là điều
mới mẻ, ngay từ đầu lịch sử Giáo
hội, các Giám mục được gọi là Cha, rồi
dần dà người ta áp dụng cách gọi ấy cho các
Linh mục.
Lý do gọi Linh mục là Cha thật
đơn sơ và tự nhiên: Linh mục là thừa tác viên
các bí tích. Ngài nhân danh Chúa Kitô và Giáo hội để ban bí
tích và sự sống ơn thánh.Qua lời dạy bảo,
một cách nào đó, Linh mục cũng nuôi dưỡng
người Kitô hữu trong đời sống thiêng liêng.
Do đó Linh mục đóng vai trò người Cha đối
với các tín hữu.
Công đồng Vaticanô II, trong sắc lệnh
về sứ vụ và đời sống Linh mục, đã
nói về tương quan giữa Linh mục và giáo dân: Do bí
tích thánh chức, các Linh mục Tân ước thi hành
nhiệm vụ cao cả và cần thiết, đó là Cha và
Thầy trong dân Chúa và cho dân Chúa.
2. Gọi Linh mục là Cha phải chăng đi
ngược lại Tin mừng vì Đức Giêsu đã nói:
đừng gọi ai dưới đất là Cha vì các
ngươi chỉ có một Cha, Đấng ngự trên
trời. Phải hiểu câu nói này như thế nào?
Vào thời Cải cách, người Tin Lành
đã dựa vào câu nói này để bãi bỏ cách gọi
Linh mục là Cha. Chúng ta phải hiểu đúng nghĩa câu
nói của Đức Giêsu. Đặt câu nói này trong văn mạch
của đoạn Tin mừng.
Đức Giêsu đang tranh luận với
nhóm Pharisiêu,Luật sĩ. Ngài khiển trách họ giả
hình, nói mà không làm, họ thích thống trị, họ bó
những gánh nặng chất lên vai người khác, còn
họ không nhúng tay vào, họ thích khoe khoang làm mọi
việc cho người ta thấy, họ hám danh muốn
ngồi chỗ nhất nơi công cộng và muốn
người khác tỏ lòng kính trọng qua những danh
xưng thầy, cha, người chỉ đạo. Qua
đó, Đức Giêsu đưa ra một quan điểm
mới cho các môn đệ: trong anh em, người làm
lớn hơn cả, phải làm người phục
vụ anh em.
Đức Giêsu không cấm chúng ta gọi Cha
đẻ của mình là Cha hoặc gọi bất cứ ai
dạy dỗ chúng ta là Thầy. Hẳn Ngài đã từng
gọi Thánh Giuse là Cha và những người dạy mình là
Thầy. Do đó, không nên hiểu câu nói ấy theo từng
chữ. Người Do thái thường dùng kiểu nói phóng
đại. Chúa Giêsu dùng kiểu nói này khi bảo rằng:
Nếu tay con gây vấp ngã, hãy chặt nó đi. Nếu
mắt con làm cớ cho con vấp phạm, hãy móc mắt
đi để được vào Nước trời.
Chính Thánh Phaolô, người hiểu sâu xa Lời Chúa,
thế mà ngài tự xưng mình là Cha các tín hữu, ngài
cũng gọi Timôthêô là con yêu dấu.
Khi Đức Giêsu nói: “Đừng gọi ai
trên mặt đất này là cha, vì ngươi chỉ có
một Cha trên trời”, Ngài không phủ nhận chúng ta có
những người cha người mẹ mà Thiên Chúa
đòi buộc chúng ta phải kính trọng (x. Mt 15,4). Ngài
muốn dạy rằng tình phụ tử nhân loại
chỉ là một sự chia sẻ tư cách cha của Chúa
Cha Tối Cao là Đấng Tạo Thành, một Người
Cha hoàn hảo.
Đức Giêsu vừa đề cao tính cách
là Cha của Thiên Chúa, vừa xác định tính cách chỉ
đạo của Ngài, đồng thời Ngài cũng
đả phá sự kiêu hãnh của một số nhà lãnh
đạo Do thái giáo thời đó, họ ưa thích
được người ta gọi là Cha, là Thầy.
3. Có buộc phải gọi Linh mục là Cha không?
Về cách xưng hô, dường như không
có một luật nào buộc. Gọi Linh mục là Cha hay
không, đó là vấn đề của tình cảm và
niềm tin. Gọi Linh mục là Cha hay không, điều
đó không quan trọng cho bằng có ác ý trong cách cư
xử với Linh mục hay không. Sự thiếu lễ
độ, lịch sự tối thiểu đối
với một người lãnh đạo, dù chỉ là lãnh
đạo một cộng đoàn nhỏ, không chỉ là
một xúc phạm đến Linh mục, mà còn có thể xúc
phạm đến chính tình cảm tôn giáo của
người tín hưũ nữa.
Chúng ta quen gọi các linh mục là cha. Tuy
nhiên, đó không phải là danh xưng mang tính ẩn dụ
hay màu sắc thi ca. Tư cách cha của linh mục là thật
vì là sự tham dự vào tư cách Cha thần linh (x. 1 Cr
4,15; Ep 3,15). Vì thế, tư cách cha của linh mục
được thiết lập bởi tư cách làm Cha
của Chúa Cha trên trời mang tính tổng thể, hoàn
tất việc tự hiến.
Với tư cách là cha, linh mục thực
hành như lời thánh Phaolô đã dạy Titô: "Phần
anh, hãy dạy những gì phù hợp với giáo lý lành
mạnh. Hãy khuyên các cụ ông phải tiết độ,
đàng hoàng, chừng mực, vững mạnh trong
đức tin, đức mến và đức nhẫn
nại. Các cụ bà cũng vậy, phải ăn ở sao
cho xứng là người thánh, không nói xấu, không
rượu chè say sưa, nhưng biết dạy bảo
điều lành. Đó là những điều anh phải
nói, phải khuyên, phải sửa dạy với tất cả
uy quyền. Chớ gì đừng có ai coi thường
anh" (Ti 2,1-3.15).
Đức Giêsu đã dạy bài học quan
trọng nhất cho các linh mục, lãnh đạo là
để phục vụ. Vào Bữa Ăn Tối, sau khi
rửa chân cho Nhóm Mười Hai, Ngài nói: “Anh em gọi
Thầy là “Thầy” và là “Chúa”, điều đó phải
lắm. Vậy, nếu Thầy là Chúa, là Thầy, mà còn
rửa chân cho anh em, thì anh em cũng phải rửa chân cho
nhau. Thầy đã nêu gương cho anh em, để anh em
cũng làm như Thầy đã làm cho anh em”. (Ga 13,13-15).
|