Thương người cũng như mến Chúa
Suy niệm Chúa nhật XXX năm – A
(Mt 22, 34-40)
Đoạn Tin Mừng hôm nay mô tả bầu khí tranh chấp đố kỵ của thời Chúa Giêsu. Người phe Biệt phái, kẻ nhóm Sađuđucêô. Bên này gài bẫy bên kia
và hí hửng khi đối thủ gặp nạn. Tranh chấp từ lãnh vực chính trị xã hội đến tôn giáo. Nên "khi những người Biệt phái nghe tiếng Chúa
Giêsu đã làm cho những người Đađđucêô câm miệng, thì họp nhau lại. Một
người trong nhóm họ hỏi thử Người rằng : "Thưa Thầy, trong lề luật, giới răn nào trọng nhất? " (Mt 22,
34-36). Họ hỏi như vậy là vì Luật pháp có tới 613 khoản: 248 lệnh truyền và 365
điều cấm. Nhưng khoản nào trọng hơn khoản nào và khoản nào quan trọng nhất là vấn đề nóng bỏng. Tùy theo người ta
nghiêng về phụng vụ hay xã hội, Ðền thờ hay đền vua, mà người ta có thể biện
minh cho thái độ Biệt phái hay phái Sađđcêô. Họ hỏi Chúa Giêsu cũng là để gài bẫy Chúa nữa. Ðược hỏi Chúa liền trả lời : "Ngươi hãy yêu mến Chúa là Thiên Chúa ngươi
hết lòng, hết linh hồn và hết trí khôn ngươi. Đó
là giới răn thứ nhất và trọng nhất. Nhưng giới răn thứ hai cũng giống
giới răn ấy là: "Ngươi
hãy yêu thương kẻ khác như chính mình ngươi" (Mt 22,37-39).
Mến Chúa là trọng nhất
Trong Kinh Thánh, những từ “lòng”, “tâm trí, “mình”
và “sức lực” bổ túc cho nhau để miêu tả toàn bộ con người. Nghĩa là: Yêu mến Chúa
bao gồm toàn bộ con người, mọi khả năng và của cải.
Khi dạy chúng ta yêu mến Thiên Chúa, Chúa đòi hỏi
chúng ta phải yêu hết lòng, hết linh hồn
và hết trí khôn. Còn yêu thương kẻ khác, Chúa Giêsu không bảo ta phải yêu
hết lòng, hết linh hồn và hết trí khôn ; nhưng "yêu
kẻ khác như chính mình. Tại
sao vậy ? Vì Chúa "là
dũng lực, là Đá Tảng, chiến luỹ, cứu tinh, là sơn động, là khiên thuẫn, là uy
quyền cứu độ, là sức hộ phù chúng ta " (x. Tv 17, 2-3), nên chúng ta phải yêu mến Thiên Chúa không những hết… mà còn trên hết
mọi sự. Câu luật này trích trong sách Đệ nhị luật 6,5 có đổi
một chút, thay vì “hết sức” thì Chúa nói là “hết trí khôn”. Song cốt yếu không
có gì đổi. "Đó là giới răn thứ nhất và trọng nhất"
(Mt 22, 38).
Yêu người cũng giống như
mến Chúa
Giới răn thứ hai cũng giống giới răn ấy là: "Ngươi hãy yêu thương kẻ khác như chính mình
ngươi" (Mt 22, 39). Chúa Giêsu không đồng hóa hai việc mến Chúa và yêu người. Hai việc đó vẫn khác nhau
và có thứ tự trước sau, nhưng quan trọng như nhau; vì thế không được sao nhãng
nhiệm vụ nào. Nét độc đáo trong câu trả lời của Chúa Giêsu là thể hiện lập trường của Chúa.
Cứ sự thường, mến Chúa thì phải yêu người. Nhưng người ta vẫn coi đó
là những nhiệm vụ rời nhau, những bổn phận không liên lạc gì với nhau. Có thể
mến Chúa trong Ðền thờ và không thương người ngoài xã hội hoặc thương người nơi
xã hội nhưng lại không mến Chúa trong Ðền thờ. Nhất là coi thương người không bằng mến Chúa.
Ðối với Chúa Giêsu thì không như thế. Phải thương người
như mến Chúa. Mến Chúa thôi thúc chúng ta
yêu người. Yêu người như chính mình, chúng ta sẽ đối xử với họ theo cách chúng ta muốn họ
đối xử với mình (x.Mt 7,12). Ưu tiên là mến Chúa nhưng đồng thời cũng phải
thương người. Sau này thánh Gioan sẽ giải thích: không thể có lòng mến Chúa vô
hình nếu không thương người hữu hình (1Ga 4,20).
Khi Chúa Giêsu bảo người thông luật "hãy yêu thương kẻ khác như chính mình ngươi",
Chúa như đặt một tấm gương để tự chúng ta soi xem mình có yêu "kẻ
khác" hay không? Ai cũng yêu mình, không ai ghét mình bao giờ. Chúa Giêsu xem tình
yêu " kẻ khác " như
"mệnh lệnh của Người," mệnh
lệnh tóm tắt toàn thể lề luật. "Đây
là mệnh lệnh của Thầy, là anh em hãy yêu nhau như Thầy đã yêu anh em"
(Ga 15, 12).
Chúa Giêsu kết luận : "Toàn
thể Lề luật và sách các Tiên tri đều tóm lại trong hai giới răn đó" (Mt
22, 38). Điều răn thì có : thứ
nhất mến Chúa, thứ hai yêu người, nhưng mến Chúa thì phải yêu người.
Vừa mến Chúa vừa yêu người
Chúng ta đừng tưởng, thời Cựu Ước dân sống như kiểu luật rừng. Không, lời
Chúa trong bài đọc I cho thấy dân 3.000 năm trước đã sống rất nhân đạo. Chúa truyền cho họ : " Ngươi
chớ làm phiền lòng và ức hiếp khách ngoại kiều: vì các ngươi cũng là khách
ngoại kiều ngụ trong đất Ai-cập" (Xh 22,20). Và Ngài dạy : "Các
ngươi đừng làm hại cô nhi quả phụ. Nếu các ngươi hà hiếp những kẻ ấy, họ sẽ kêu
thấu đến Ta, và chính Ta đã nghe tiếng họ kêu van. Ta sẽ nổi cơn thịnh nộ, sẽ
dùng gươm giết các ngươi, vợ các ngươi sẽ phải goá bụa, và con cái các ngươi sẽ
phải mồ côi" (Xh 22,21-27).
Ngay cả khi
cho vay cũng không được lấy lãi. Ðược giữ vật thế chân để tránh sự lạm dụng,
nhưng những đồ cầm đó phải trả lại trước khi mặt trời lặn, kẻo đêm lạnh người
nghèo không có áo che thân (x. Xh 22,25-26).
Như thế, yêu không phải vì mọi người là đồng loại, hoặc vì phải nhớ
lại hồi trước dân đã từng là nạn nhân của nhiều sự bóc lột, nhưng nhất là vì
Thiên Chúa là Ðấng lân tuất, luôn xót thương và bênh vực những kẻ khó nghèo và yếu
thế, chống lại bóc lột. Chúa đòi cho mọi người được
bình đẳng vì tất cả đều là hình ảnh Chúa. Ai muốn đẹp lòng Chúa thì phải săn sóc đến tha nhân. Chúa không tách rời lòng đạo
đức và tình đồng loại, cũng không đồng hóa hai vấn đề mến Chúa và yêu người; Chúa chỉ chấp nhận những lòng
mến Chúa đồng thời cũng yêu người.
Lạy Chúa, vì Chúa thì con yêu người như mình con vậy. Amen.
Lm. An-tôn Nguyễn Văn Độ
|