TÍNH ĐẠI ĐỒNG

CỦA CHỨC THÂN MẪU THIÊN SAI

VÀ CỦA LỜI XIN VÂNG

         Như đã trình bày ở trên, tất cả HT Cũ trước ĐK đã qui tụ về Đ.Maria, Mẹ ĐK, theo mặt thiêng liêng cũng như mặt thể xác. Và cũng chính từ Đ.Maria, Mẹ ĐK, mà HT Mới bắt nguồn từ ĐK sẽ khởi đi. Như vậy, chức Thân mẫu thiên sai của Người hướng về hai ngả, hướng về trước và hướng về sau: đó là chiều kích đại đồng của chức vị ấy.

A/ CHIỀU KÍCH ĐẠI ĐỒNG CỦA CHỨC THÂN MẪU THIÊN SAI

         Phải được định vị trên hai diện: diện bản chất và diện động lực (Plan ontologique et plan dynamique).

         I.- Riêng về diện bản chất, chức thân mẫu ấy sẽ có tính cách đại đồng bằng hai cách:

         1) Trước hết: Ở trong Con của Đ.Maria, Ngài là Đấng, ngay từ Nhập thể, thâu họp nơi mình tất cả dòng giống Ađam đang cần cứu chuộc.

         2) Rồi đến: Ở nơi bản thân Đ.Maria, bởi vì Người tóm lược và cụ thể hóa trong mình vừa chức vụ làm Mẹ thiên sai của dân TC, vừa chức làm Mẹ thiên sai của nhân loại.

         Hãy cứu xét hai điểm ấy:

1) Chiều kích đại đồng của chức Thân mẫu thiên sai, xét từ Đức Kitô.

         Trong CƯ, cây/vườn nho là biểu tượng về dân Israen (Tv 79.9; Is 5.1tt; Gr 2.21tt). Trên cánh cửa bằng đồng của Đền thờ Giêrusalem do vua Hêrôđê Cả xây, có chạm một cây nho lớn bằng vàng, biểu hiệu của dân được TC tuyển chọn [1]

         Nhưng TC không bằng lòng về vườn nho đầu tiên mà Người đã vun trồng với bao công phu và yêu thương:

“Nào đối với vườn nho của tôi, có gì phải làm nữa mà tôi đã không làm? Tại sao tôi mong nó sai trái, nó lại sinh nho dại?” (Is 5.4).

Ngôn sứ Giêrêmia cũng coi Israen là “nho dại”, lai giống (Gr 2.21).

         Trong TM Nhất Lãm, ĐG dùng dụ ngôn vườn nho để ám chỉ dân Do Thái, và ví Cha Ngài như một người chủ vườn đã không thu hoạch được hoa lợi từ vườn nho (Mt 20.1-8; 21.28-31, 33-41).

         Thế là trong TM 4, thay cho vườn nho bất trung Israen, ĐG xưng mình là:

“Cây nho đích thực chính là Ta, các ngươi là nhánh” (Ga 15.5).

         Ngài là một cá nhân, Ngài tự nhận có thể thâu họp nơi mình toàn dân Israen và tất cả mọi người. Kiểu nói đây không phải là một sáng chế của ĐG. Việc thâu họp tập thể nơi một cá nhân vị thủ lãnh là quan niệm thông thường của dân Do Thái, mà chỉ nhờ Th.Phaolô ta mới được hiểu rõ, khi ông tuyên bố: Các lời hứa cứu rỗi đã được ban cho Abraham, và từ ông, cho dòng dõi. Mà dòng dõi này được thâu gọn nơi một mình ĐK:

“KT không nói: và cho những dòng dõi, như thể nói về số nhiều, mà chỉ nói về một: và cho dòng dõi Người, tức là Đức Kitô.” (Gal 3.16)

Như vậy trong ĐK, vốn là dòng dõi đích thực của Abraham, dân Israen được thâu họp ; chưa hết, trong kế hoạch của TC, Người muốn ĐG “Con của Người làm Trưởng tử giữa một đàn em đông đúc.” (Rm 8.29). Thế là Ngài gồm thâu nơi mình không những dân Israen mà toàn cả nhân loại.[2] Vì vậy Th.Phaolô viết:

“ Không còn chuyện phân biệt Do Thái hay Hy Lạp, nô lệ hay tự do, đàn ông hay đàn bà ; nhưng tất cả anh em chỉ là một trong Đức Kitô.” (Gal 3.28).

         Thế mà chính Đ.Maria đã sinh ĐK, dòng dõi đích thực của Abraham, và cũng là Trưởng tử của cả nhân loại, như thế chức làm mẹ của Đ.Maria, một khi đã bao trùm lấy ĐK – mà trong Ngài, cả Israen cũ lẫn Israen mới gốc dân ngoại, tức là hai HT cũ và mới, được thâu họp  – thì đương nhiên chức làm Mẹ ấy cũng bao trùm tất cả hai HT ấy: Chức Thân mẫu của Người có tính cách đại đồng là vì vậy! [3] 

         Tính cách đại đồng ấy càng thêm tỏ rõ, khi Th.Phaolô công bố sự thâu hồi (récapitulatio) tất cả hoàn vũ tội lỗi sa đọa (=Israen+dân ngoại, Rm 3.9; Ep 2.1-3) trong ĐK, Ađam mới, như một quyết định của TC phải thực hiện vào thời viên mãn:

“Thâu họp vạn vật dưới một đầu một mối trong ĐK, vật ở trời cao, vật nơi dương thế.” (Ep 1.9-10)

         Các Giáo phụ Đông Phương cũng như Tây Phương, khởi từ Irênêô, đều hiểu đạo lý “Thâu hồi trong ĐK” như thế cả, và coi đó là một gia tài truyền thống [4]

         Song bao giờ thực hiện công cuộc “thâu hồi” ấy?

         Có nhà chú giải nghĩ rằng: Công cuộc thâu hồi loài người trong ĐK bắt đầu từ Mầu nhiệm Nhập thể (Tobac, Bonsirven, v.v…). Nhóm khác cùng với Le Cerfaux quan niệm rằng: khởi đi từ Phục sinh, “vì ĐK không xuất hiện như là Ađam mới lúc Nhập thể, song Ngài đã được nâng lên chức năng ấy bởi Phục sinh” [5] :

“TC làm cho Đức Kitô sống lại từ cõi chết, … (tức là làm Ngài trở nên) “A-đam mới, là thần khí ban sự sống”(1 Cr 15.45), và đã đặt Ngài làm đầu toàn thể HT là thân thể Đức Kitô...” (Ep 1.20-23).

         M. Bobichon dẫn giải đại ý như sau (tr.97-98): “Đ.Maria đã thực sự sinh ra Con TC theo phần xác, khi ban cho Ngài một “thân xác khí huyết”, và vì ĐG do tự Mẹ (là người trần gian) mà đến, nên Ngài vẫn còn là “Người trần ai do tự đất” như Ađam thứ nhất, nhưng chỉ khi được tôn vinh, Chúa Cha mới ban cho Ngài được là “thần khí tác sinh”, làm cho Ngài trở thành “Ađam thứ hai” (1Cr 15.44-47); và làm Đầu Thân thể mầu nhiệm là HT (Ep 1.21t).”

*

2) Chiều kích đại đồng của chức Thân mẫu Thiên sai xét từ bản thân Đ.Maria.

         Trong KT, ơn kêu gọi của một cá nhân đặc tuyển luôn luôn nhắm đến sự cứu độ của cả cộng đồng: Abraham, Môsê, các Ngôn sứ đều được tuyển chọn và kêu gọi trong và vì sự cứu thoát của dân Chúa. Cũng vậy, sự tuyển chọn và ơn gọi của Đ.Maria cũng ở trong và vì sự cứu thoát không chỉ của dân Chúa mà còn của cả nhân loại. Nói được như thế là vì nếu các ngôn sứ đã được TC kêu gọi để làm chứng nhân cho Lời TC trong dân Israen, thì Đ.Maria được chọn để ban Lời bản thể, tức là Ngôi Lời TC mặc xác phàm (Ga 1.14), phải là cho cả thế giới. Đây xin hãy xem TC hứa :

“…Từ nơi ngươi (dân Israen), Ta sẽ cho xuất hiện
một vị có sứ mạng thống lãnh Ít-ra-en.
Nguồn gốc của Người có từ thời trước, từ thuở xa xưa.
² Vì thế, Đức Chúa sẽ bỏ mặc Ít-ra-en
cho đến thời người sản phụ sinh con.[…]
³ Người sẽ dựa vào quyền lực ĐỨC CHÚA,
vào uy danh ĐỨC CHÚA, TC của Người
mà đứng lên chăn dắt họ. Họ sẽ được an cư lạc nghiệp,
vì bấy giờ quyền lực Người sẽ trải rộng ra đến tận cùng cõi đất.” (Mk 5.1-3).

         Lời sấm của ngôn sứ Mi-kha nói: “sản phụ sẽ sinh con”, tức là chỉ về “dân Israen được nhân cách hóa” sẽ sinh con là sinh ra “vị có sứ mạng thống lãnh Ít-ra-en”, tức là Đấng Thiên sai (x. Kh 12.) làm Vua họ; và ngay sau đó còn nói “quyền lực Ngài sẽ trải rộng ra đến tận cùng cõi đất”, tức là không chỉ thu hẹp vào dân này. Vậy khi Lc 1.28-35 thuật lại việc truyền tin, đó là muốn cho biết HT hiểu lời ngôn sứ Mi-Kha tiên báo vị Thống lãnh ấy nay là ĐG Thiên sai, và “Sản phụ sẽ sinh con” ấy nay chính là Đ.Maria, Người sẽ sinh ra Đấng Thiên sai thần linh, vốn là Ngôi Lời TC mặc xác phàm, được đặt tên là Giêsu, Đấng Cứu toàn thể thế giới.

         Như thế chẳng phải tính đại đồng của chức Thân mẫu Thiên sai nằm ngay trong chính bản thân Đ.Maria sao?

            Vì thế, sự tuyển chọn Đ.Maria mang trong mình lời kêu gọi tất cả nhân loại sa ngã đón ơn cứu độ, vì Đ.Maria không chỉ là đóa hoa tuyệt mỹ trên chóp đỉnh của Israen cũ, mà Người còn đâm rễ vào trong cả dòng dõi Ađam. Vì thế, “trong công cuộc cứu độ, cái phần đóng góp của nhân loại được cụ thể hóa cách tuyệt hảo và chung cục nơi Đ.Maria, Đấng được kêu gọi để làm Mẹ của Chúa Cứu Thế, tức là Mẹ của ơn cứu độ nằm trong con người ĐG.” [6]

***

B/ CHIỀU KÍCH ĐẠI ĐỒNG CỦA LỜI XIN VÂNG

         a) Nói lời Xin Vâng thay mặt cho Israen và nhân loại

         Như ta đã xem, ngày truyền tin Thiên sứ dùng lời ngôn sứ Sôphônia (3.14-17) chào Đ.Maria, vốn là lời chào mà các ngôn sứ thường gửi đến tập thể “Con gái Sion” (là dân Israen được nhân-cách-hóa), nay được Thiên Sứ nói với cá nhân Đ.Maria. Vậy là Đ.Maria được coi là “Con gái Sion” tuyệt hảo, thâu họp nơi mình, lúc truyền tin, tất cả Israen cũ, do đó qua tiếng Xin Vâng, chính Người sẽ được đặc cách nhân danh Israen đón nhận lời hứa ban Đấng Thiên Sai vậy.

         Và sau lưng ĐTN, không những có Israen, mà còn có tất cả nhân loại đang cần cứu chuộc, vì vậy Người cũng nhân danh luôn cả loài người mà đón nhận Đấng Thiên sai Cứu Thế.

         Thắc mắc : Căn cứ vào đâu mà quả quyết điều ấy? Vì nhân loại chúng ta đâu có ủy quyền cho Người làm đại diện cho chúng ta?

         Đáp : Vấn đề không phải như vậy : loài người không bao giờ có quyền ủy thác cho Đ.Maria việc thay mặt cho ta, cũng như không bao giờ có quyền ủy thác cho ĐK việc cứu chuộc ta. Cứu rỗi là sáng kiến thuần túy tuyệt đối của TC, nên chỉ mình TC mới có thể chỉ định ai làm Đấng cứu chuộc ta, và chỉ định ai làm đại diện cho ta, để nói lời ưng thuận đón nhận mà TC chờ đợi.

         Khi tạo dựng, TC không cần hỏi ý kiến và ưng thuận của ta, nhưng khi cứu chuộc thì - vì Ngài trọng tự do của ta - Ngài lại cần sự ưng thuận của ta (theo lời Th.Aogutinô). Vậy nếu Ngài chọn cô thôn nữ Maria để hỏi lời ưng thuận, thì đương nhiên cô là người TC chọn làm đại diện nhân loại mà đáp lời ưng thuận. Chẳng lẽ TC phải đi hỏi tất cả mọi người? Không được ! Vì việc Ngôi Hai sinh ra làm người thì chỉ cần một người và là phụ nữ mà thôi. Vì thế lời “Xin Vâng” của Đ.Maria tất nhiên có tính cách đại đồng, thay mặt cả nhân loại cần được cứu rỗi.

         Muốn xác tín hơn nữa về tính cách đại đồng của lời Xin Vâng thì chỉ cần hỏi : Ơn cứu độ là cứu ai ? Cứu một người hay cứu toàn thể nhân loại ? Dĩ nhiên: Cứu toàn thể nhân loại ! Vậy thì tất nhiên lời Xin Vâng của ĐTN Maria đón nhận Đấng cứu Thế ấy hẳn cũng phải mang tính cách đại diện cho toàn thể nhân loại vậy.

Xin lược trích một đoạn rất hay của Th.Bênađô, có công làm nổi bật tính cách đại diện đại đồng toàn thể nhân loại của lời Xin Vâng:

“Hỡi Đức Trinh Nữ, Người có nghe chăng: Người sẽ thụ thai một con trai, không phải từ một người nam, nhưng từ Thánh Thần. Thiên sứ đang chờ Mẹ đáp lời, vì đã đến lúc ngài phải trở về với Đấng đã sai ngài đến.

Ôi Lạy Mẹ, chúng con cũng đang chờ… Bị đè nặng khốn khổ dưới án chết, chúng con chờ một lời thương xót. Này đây lời ấy đã được trao cho Mẹ,… chỉ cần Mẹ ưng thuận là chúng con sẽ được tự do ngay.[…]

Hỡi ĐTN dịu hiền, nguyên tổ Ađam cầu mong trong nước mắt, vì bị lưu đầy khỏi vườn Địa đàng cùng với tất cả nòi giống. Tổ phụ Abraham và vua Đa-vít cùng các tổ phụ khác – vốn là tổ tiên của Mẹ, đang chờ đợi ở trong bóng tối – tất cả đều cùng cầu khẩn và nài van…

Toàn thể thế giới quì dưới chân Mẹ chờ Mẹ đáp lời.

Họ làm vậy không phải vô cớ, vì tùy vào lời của Mẹ mà các kẻ khốn nạn được ủi an, các kẻ nô lệ được chuộc lại, kẻ bị kết án được giải phóng, tất cả những con cháu Ađam – vốn là dòng dõi của Mẹ – được cứu rỗi. Lạy ĐTN xin đừng trì hoãn nữa. […] Mẹ hãy mau trả lời cho Thiên thần, hay đúng hơn, qua Thiên thần trả lời cho Thiên Chúa. Chỉ một lời đáp, Mẹ đón lấy Đấng Lời; lời Mẹ thưa lên, Mẹ sẽ thụ thai Đấng Lời TC, một lời ngắn ngủi thốt lên, Mẹ sẽ ghì chặt được Đấng Lời Vĩnh cửu.

Tại sao trì hoãn? Vì sao run sợ? […] Mẹ hãy làm cho lòng khiêm nhường thành bạo dạn, sự nhát sợ thành tin cậy. […] Vì nếu sự dè giữ của Mẹ làm Chúa vui lòng, thì lời thưa sốt sắng đồng ý của Mẹ bây giờ lại cần hơn.

Hỡi Trinh nữ phúc lộc, hãy mở lòng đón đức tin, mở miệng nói ưng thuận, mở cung lòng đón Đấng Tạo Hóa. […]

Và quả thật cuối cùng Đ.Maria nói : “Này tôi là nữ tỳ của Chúa, xin hãy thực hiện cho tôi như lời sứ thần nói.”

(Livre des Jours, tr.76-77)

·        Truyền thống của HT

         Dựa trên nền tảng mặc khải của lịch sử cứu độ, đạo lý về tính cách đại đồng và đại diện của lời Xin Vâng của Đ.Maria đã được công nhận trong thần học Trung Cổ, và được Th.Tôma tiến sĩ tóm gọn trong một công thức này: “Lúc truyền tin, TC chờ đợi lời đáp ưng thuận của Đ.Maria thay mặt cả nhân loại” (Sum. Théo. IIIa, 9.30, a.1; in c.).

         Từ đó, công thức ấy được các nhà đạo đức, các nhà thần học, các tác giả sách thiêng liêng và giảng thuyết lấy lại và cuối cùng được Huấn Quyền thừa nhận.

         Đức Lêô XIII coi ý tưởng ấy là rất đúng, và trích dẫn ba lần trong Thông Điệp của Ngài về phép Mân Côi:

         “Con hằng hữu của TC, khi muốn nhận xác phàm để cứu chuộc và nâng cao phẩm giá con người, và bởi đó phải hoàn thành một sự kết hợp bí nhiệm với nhân loại, Ngài không muốn thi hành ý định Ngài mà không có sự ưng nhận tự do của bà Mẹ đã được chỉ định (cho Ngài), và là đại diện một cách nào đó cho cả nhân loại, theo như ý kiến rất hay và rất đúng của Th.Tôma…” [7]

         Đức Piô XII lấy lại đạo lý ấy của Vị tiền nhiệm vào trong phần chót của Thông Điệp “Nhiệm Thể” (Encyclic. Myst. Corp. Bonne Presse, 62).

         Nhưng phải thêm ngay rằng: Lời ưng thuận do Đ.Maria nói thay ta, không miễn chuẩn cho mỗi người chúng ta phải tái xác nhận cho mình; cũng như lời Xin Vâng chấp nhận chết của ĐK (Hr 10.7-10; Pl 2.8) để thi hành kế hoạch cứu rỗi do Chúa Cha ấn định, không miễn cho mỗi người chúng ta được khỏi nói Xin Vâng, ưng thuận tin theo ĐK và chấp nhận Giao Ước mới với Ngài cho phần mình.

***

b) Lời Xin Vâng của Đ.Maria so với lời Xin Vâng của Ngôi Lời Nhập thể

         Khi ĐK xuống làm người, nếu Ngài cũng đã nói Lời Xin vâng (x. Hr 10.5tt) theo tư cách là Đầu của dòng giống nhân loại, vậy thì khác với lời Xin vâng của Đ.Maria thế nào?

         Dẫn giải : Bởi vì khởi xướng cứu độ là do từ TC Cha, cho nên hai lời Xin Vâng đều nói với TC Cha. Vậy ta hãy xem

         1- Trước hết, Lời Xin Vâng của ĐK:

“Bởi đó lúc vào trần gian Ngài nói: Hi sinh cùng lễ vật TC đã chẳng màng, nhưng Người đã nắn nên thân xác cho Con. Các lễ toàn thiêu cùng tạ tội, Người đã chẳng đoái. Bấy giờ, Con nói: Này Con đến – trong cuốn sách đã viết về Con – để thi hành ý muốn Người, lạy TC”… (Hr 10.5-7).

         Khi “Ngài nói: “Này Con đến để thi hành ý muốn Người”, Ngài loại bỏ điều trước (tức là các hi sinh, lễ vật… hiến dâng vật chất chiếu theo lề luật), để thiết lập điều sau (tức là hiến tế chính mình)” (c.9).

⁴ “Thật vậy, máu các con bò, con dê không thể nào xoá được tội lỗi.” (c.4)… (Cho nên) ¹² Đức Kitô, sau khi dâng lễ tế duy nhất để đền tội cho nhân loại (xong), Người đã lên ngự bên hữu TC đến muôn đời.” (cc.11-12)

¹⁵ “Bởi vậy, Người là trung gian của một Giao Ước Mới, lấy cái chết của mình mà chuộc tội lỗi người ta đã phạm …, và đem lại cho những ai được TC kêu gọi quyền lãnh nhận gia nghiệp vĩnh cửu TC đã hứa.” (Hr 9.15)

Lúc Ngôi Lời mặc xác phàm, đảm nhận thêm một bản tính nhân loại vào bản tính TC gốc của mình, thì do đó nơi chinh bản thân Ngài, Ngài là Trung Gian bẩm sinh (như chúng ta đã biết), và là thủ lãnh nhân loại cần cứu chuộc mà Ngài đã sát nhập cách tiềm ẩn vào thân Ngài. Bởi thế, lời Xin Vâng mà Ngài thốt ra, là lời Xin Vâng dâng lên TC để chấp nhận thực hiện kế hoạch cứu chuộc.

2- Lời Xin Vâng của Đức Trinh Nữ Maria.

         Cũng với Chúa Cha mà ĐTN nói lời ưng nhận làm Mẹ Con TC (Lc 1.26-38), tuy trực tiếp Người nói với Thiên thần Gabrien, vị này chỉ là một sứ giả do TC sai đến báo tin (Lc 1.26). Ngang qua Vị sứ giả ấy, Đ.Maria ưng thuận làm theo ý định cứu rỗi của TC:

“Này tôi là tôi tá Chúa, xin hãy thành sự cho tôi theo lời ngài” (Lc 1.38).

         Khi Đ.Maria đáp lời ưng thuận với TC Chúa Cha qua Thiên thần, lời Xin Vâng của Người không trực tiếp nhắm vào việc thực hiện Giao Ước mới (mà ĐK là Trung gian độc nhất), song nhắm vào việc đón nhận Đấng Cứu Thế, để rồi trong máu hiến tế của Ngài đổ ra trên thập giá, Giao Ước mới ấy sẽ được ký kết.

         Vậy, lời Xin Vâng của Đ.Maria lúc Truyền Tin, tựu trung là đón nhận ĐK Cứu Thế từ Chúa Cha, cho tất cả nhân loại và nhân danh nhân loại, để ta được kết hợp với Ngài, nơi Ngài “thành tựu” cuộc hôn ước thánh, nhờ đó ta được tiến đến Chúa Cha trong Người Con của TC, sinh bởi Đ.Maria.

         Chính đó là phần riêng của Đ.Maria đóng góp vào mầu nhiệm cứu độ, mà không hề làm suy giảm chút nào đến sự Trung Gian độc nhất của ĐK.

*

*     *

NHỮNG DÒNG SUY NIỆM

VÂNG PHỤC TRONG TỰ DO

(Toàn bài Suy niệm này phỏng theo Cha K.Rahner, sđd, trang 76-86)

Trên đây đã trình bày sự vâng phục của Đ.Maria, khi đáp lời Xin Vâng với TC, bằng lòng nhận làm Mẹ ĐG, Mẹ TC. Giờ đây, ta dùng đề tài ấy mà suy niệm, để rút ra một bài học “Vâng phục trong tự do” cho cuộc sống Kitô hữu.

KT nói gì về lời Xin Vâng của Đ.Maria làm Mẹ TC?

Trong lòng tin, GH đã tuyên xưng rành mạch CG là Con TC và cũng là TC, còn Maria là Mẹ CG, tức là Mẹ TC… Công Đồng Êphêsô năm 431 đã xác nhận điều ấy và làm thành một điều phải tin: “Đức Maria thực sự trở thành Mẹ TC qua việc Con TC làm người trong lòng Mẹ.” (Sách GLHTCG, số 466).

Đến khi chúng ta mở TK để tra cứu về mầu nhiệm đức tin ấy, một điều làm chúng ta ngạc nhiên là: TK không quan trọng hóa quá mức việc Maria làm Mẹ phần xác CG, câu ở Lc 11.27-28 cho hiểu điều đó: “Một người phụ nữ lên tiếng thưa với Người : “Phúc thay người mẹ đã cưu mang và cho Thầy bú mớm !” ²⁸ Nhưng Người đáp lại: “Đúng hơn phải nói rằng : Phúc thay kẻ lắng nghe và tuân giữ lời Thiên Chúa.” TK chú ý nhiều hơn đến hành động của Maria. Và Thánh Sử Luca (1.45) chứng minh cho ta thấy rằng ĐTN đã trở nên người nữ diễm phúc, chỉ vì Người đã nói lên lời “Xin Vâng” biểu lộ một niềm tin và thái độ tuân phục.

-Lời Xin Vâng gắn với lịch sử cứu độ

Lời “Xin Vâng” của lòng tin ấy của Đ.Maria chỉ có giá trị cao cả và chỉ có ý nghĩa trong lịch sử cứu độ là nhờ Người đã hoàn toàn tự do nhận làm Mẹ ĐK: Do đó, hành động ấy không chỉ còn nằm trong lãnh vực tiểu sử cá nhân của Maria, nhưng đã được nâng lên và gắn liền vào chính lịch sử đức tin và cứu độ.

Nhờ câu trả lời đơn sơ, vô điều kiện: “Xin hãy thành sự cho tôi như lời ngài truyền”của Trinh Nữ Maria, Con của Chúa Cha hằng sống đã xuống trần gian, sống trong một thân xác như chúng ta, trong lịch sử của chúng ta. Từ giây phút ấy, TC đã chấp nhận trần gian này trong thân xác Con mình cho đến muôn đời. Qua lời “Xin Vâng”, phát xuất từ chính lòng tin của mình, Maria đã trở thành người Mẹ của Chúa. Chính từ lúc đó, Maria đã thực sự dấn thân vào tấn kịch mênh mông, vượt hẳn trí khôn của con người, đó là tấn kịch vĩ đại, bao trùm trời đất, đã xảy ra giữa TC hằng hữu và dòng giống nhân loại.

Tấn kịch ấy thế nào?

-TC tạo một thế giới có tự do chọn lựa

TC đã tạo thành vũ trụ này, vũ trụ này chính là tác phẩm của Người. Tất cả mọi sự đều thuộc về Chúa, vì tất cả những gì ở trên trời dưới đất đều do Thánh Ý toàn năng của Người tác thành. TC đã tạo dựng một thế giới gồm những thụ tạo có bản vị và có tự do là Thiên thần và loài người. Chính vì thế mà xảy ra tấn kịch giữa TC và nhân loại. TC không diễn xuất vở kịch của lịch sử thế giới như một trò chơi giật dây. Tuy Người là Đấng quyền phép toàn năng vô hạn. Nhưng quyền năng khôn lường của Người chính là ở chỗ Người đã ban hẳn cho thụ tạo một sự tự do đích thực. Do đó những vật do Người tạo dựng nên, lại có thể hoặc chối từ TC, hoặc để Người đón nhận vào trong đời sống thiên giới của Người. Đó là điều mà ta gọi là được tự do lựa chọn con đường của mình!

Nhưng đây là điểm đặc biệt: Về phía TC, cuộc đối thoại luôn được bỏ ngỏ (TC luôn sẵn sàng nói chuyện với con người, và muốn giao ước kết thân với họ). Về phía con người, họ có hoàn toàn tự do để hành động và, trong khi lịch sử còn đang diễn tiến, họ có thể thay đổi lập trường đối với TC.

-Trước sự tự do chọn lựa ấy, thái độ TC thế nào?

Trước những khả năng sử dụng tự do của con người, trước những tiếng chúc tụng hay kêu trách của nhân loại, TC có thể đáp trả bằng muôn ngàn cách, vì Người là Đấng quyền năng vô hạn, Người có sẵn những khả năng vô tận để đáp trả những thái độ của các tạo vật, bằng cách nào Người muốn, bằng những biện pháp ta không hiểu và không lường được, những biện pháp vượt hẳn tầm hiểu biết và hành động của tạo vật. Chúng ta không thể suy đoán được Người muốn xử trí với người ta bằng một thái độ công bằng, hay thái độ khắt khe của một vị quan tòa, hay bằng một lòng từ bi không đáy? Làm sao ta biết được Người sẽ quẳng ta ra xa, hay Người muốn cho ta được thông chia chính đời sống thâm sâu nhất của Người? Không ai có thể biết trước được tiếng nói cuối cùng của Người trong cuộc đối thoại này ra sao.

-TC đã nói tiếng nói Tình thương

Nhưng TC đã làm một điều bất ngờ: Người đã công bố lời cuối cùng và quyết định sau hết của Người đối với nhân loại! Lời tuyên bố này không thu hồi lại được… Người thực sự đã cắm sâu lời ấy vào trần gian đến nỗi Người không thể rút ra được nữa, và nó tuyệt đối và chung cục đến nỗi Người không tìm được một cách nào khác để trả lời. Đó là: Người đã gởi xuống trần gian này chính “Lời vô biên của Người”. “Lời” này diễn tả toàn bản thân Người, đến nỗi Người hiện diện ngay trong chính xác thịt nhân loại, như một chi thể của trần gian.

Lời ấy là Ngôi Hai TC, đã trở nên thật sự một phần tử của thế giới này. Khi gửi Ngài xuống trần, TC đã tạo nên một thực tại quyết liệt không bao giờ đảo ngược lại được nữa. Thế là TC đã dứt khoát trong thái độ của mình, đến nỗi bây giờ trần gian đã bị lôi kéo vào lòng thương xót của Người, và chỉ còn theo đuổi một mục đích: Đón nhận chính TC.

Khi chúng ta cúi đầu cung kính mà đọc rằng: “Chốc ấy Ngôi Hai đã xuống thế làm người”, chúng ta có ý nói rằng: Lời cuối cùng của TC không phải là lời kết án, nhưng chính là lời yêu thương; quyết định cuối cùng của Người không phải là đẩy chúng ta ra xa Người ngàn trùng, nhưng là Người đến gần ta đến cực độ; thái độ cuối cùng của Người không phải là tỏ ra uy quyền, thánh thiện vô song và bất khả xâm phạm, nhưng là một mối tình thương khôn tả, và qua mối tình ấy Người tự hiến mình cho tạo vật.

-Qua Đ.Maria, loài người nói lời đón nhận

Vậy nếu Ngôi Lời TC đã nhập thể, đã trở nên một người thường bằng xương bằng thịt, chính là nhờ một Trinh Nữ thuộc dòng giống nhân loại chúng ta, đã thay mặt chúng ta cúi đầu chấp nhận sứ điệp do Sứ thần đem tới, và với một tâm tình hoàn toàn tự do, với một ý định phó thác trọn tấm thân mình không tiếc nuối, Trinh Nữ đã nói: “Xin thành sự cho tôi như lời Thiên thần truyền”.

TC đã muốn chọn sự chấp nhận tự do ấy là cánh cửa mở rộng đón Ngôi Lời TC vào trần gian, và đón nhận trần gian vào chính sự sống của Người. Vì thế Maria, một nhân vật thuộc dòng giống chúng ta, đã trở nên cửa mở rộng đón nhận lòng từ bi vĩnh cửu, qua đó ta mới được cứu, được đón nhận vào đời sống TC.

-Và việc chấp nhận làm Mẹ ấy liên can đến ta

Qua việc chấp nhận làm Mẹ TC, Maria thật sự đã có một mối liên quan chặt chẽ với chúng ta là những kẻ sống trong lịch sử cứu độ ấy. Bởi vì làm Mẹ của Đầu là Giêsu, thì Maria thực sự cũng là Mẹ chúng ta là Thân Thể Ngài. Vì thế mà Maria đã có chỗ đứng trong KINH TIN KÍNH cũng như trong việc tôn sùng của chúng ta. Khi chúng ta mừng kính Người là Mẹ TC, chúng ta không chỉ tôn dương một đặc ân riêng tư của đời Người (là sinh hạ CG), song là tôn dương biến cố bao trùm cả lịch sử cứu độ.

Chúng ta nhận thấy có bổn phận phải chung hợp với mọi thế hệ để tán dương Người, bởi vì điều mà chúng ta ca tụng, tán dương: chính là Người Con của lòng đầy ơn phúc, và chức làm Mẹ TC, điều đó chính là phần rỗi của chúng ta.

Chúng ta sẽ không ngừng lặp lại câu của bà Êlidabét: “Phúc cho Mẹ vì đã tin rằng những điều TC nói cùng Mẹ sẽ thể hiện”. Vì qua bao nhiêu thăng trầm, thử thách, đau khổ đầy đọa, Mẹ vẫn luôn kiên trung tin vững rằng những điều Thiên thần báo tin cho Mẹ sẽ thể hiện không sai chậy. Và quả thật, khi sinh ĐG ra tại Bêlem và đặt Con nằm trong máng cỏ, Mẹ đã thấy rõ như ban ngày rằng những điều TC nói cùng Mẹ và Mẹ đã tin, thì nay đã thể hiện sờ sờ ra đấy.

Và mỗi lần cầu nguyện chúng ta đọc rằng: “Thánh Maria, Đức Mẹ Chúa Trời, cầu cho chúng con là kẻ có tội, khi nay và trong giờ lâm tử”. Lời nguyện ấy là lời ta tuyên xưng chức làm Mẹ Chúa Trời của Đức Trinh Nữ. Và chúng ta vững tâm nắm chắc phần rỗi muôn đời của chúng ta, vì Mẹ đã tin và đã nhận ĐG là Chúa và là phần rỗi muôn đời của chúng ta trong lòng tin, trong thân xác, trong linh hồn và trong trái tim Mẹ.

·        Bài học cho đời sống chúng ta

Qua những suy niệm trên, chúng ta thấy rõ tầm quan trọng của sự tự do của mình trong việc dùng nó định đoạt hướng đi đời mình sao cho có ý nghĩa. TC đã ban tự do cho ta, đó là một ơn huệ, ta phải cảm tạ Ngài muôn đời. Nó bây giờ thực sự là của ta. Theo gương Đ.Maria, Người đã sử dụng sự tự do của Người vào công trình của TC cứu rỗi nhân loại, mỗi người chúng ta cũng sử dụng tự do mình thế nào để mưu phần rỗi cho mình và sinh ích lợi cho phần rỗi đồng loại.

         So sánh với lời Xin Vâng thốt lên trong niềm tuân phục, nhưng trong tâm trạng hết sức tự do của Đ.Maria, thì thấy: Sự tuân phục ấy đã mang lại ĐG Cứu Thế cho nhân loại, chứ không còn phải chỉ là một hành vi chỉ có giá trị cho cá nhân Đ.Maria trong liên lạc giữa Người với TC.

         Cũng vậy, mỗi hành vi đón nhận trong vâng phục của ta, trong một sự tự do hoàn toàn và chính bởi tự do đón nhận như thế, hành vi ấy có liên quan đến nhân loại, cũng mang lại – có thể nói một cách nào đó – ơn cứu độ, hoặc ơn phúc lành cho nhân loại nữa.

RRXRR