Bài thứ nhất:  THIÊN CHÚA Ở TRONG MỌI SỰ

Năm 1991 là năm kỷ niệm 500 năm ngày sinh của thánh Inhaxiô Loyola. Ngài tên thật là ĨNIGO DE ÕNEZ Y LOYOLA, sinh trưởng tại miền Bắc nước Tây Ban Nha vào năm 1491. ngài đã sáng lập ra Dòng Chúa Giêsu, thường được gọi là Dòng Tên.

Cũng giống như các tu sĩ thuộc các dòng khác, các Tu sĩ Dòng Tên cũng khấn giữ 3 lời khấn: Khó nghèo, Khiết tịnh và Vâng phục. Lời khấn giữ đức Khó Nghèo giúp các tu sĩ sống phản ánh sự khó nghèo của Ðức Giêsu. Lời khấn giữ đức Khiết Tịnh, sống đời độc thân tận hiến là lời khấn không lập một gia đình riêng để các tu sị có thể phục vụ một số đông đảo các gia đình. Và lời khấn Vâng Phục các đấng Bề Trên giúp các tu sĩ biết đặc nhu cầu của người khác lên trên nhu cầu của riêng mình.

Thoạt đầu, thánh ĨNIGO ( Inhaxiô) đã không có ý định lập dòng. Ngài chỉ muốn tìm ra được ý nghĩa cho cuộc đời mình và đi theo điều mà Ngài cho là sự hướng dẫn của Thiên Chúa ngay từ trong trái tim của Ngài. Ngài đã từng gia nhập vào quân đội, đã từng bị thương trong từng trận chiến, và trong thời gian điều trị vết thương ở chân, Ngài bắt đầu duyệt xét lại toàn bộ cuộc đời của Ngài và mục tiêu của cuộc sống, để rồi sau đó, Ngài bắt đầu thực hiện điều mà người ta cho là một cuộc kiểm điểm toàn diện, một điều thường vẫn xảy đến cho nhiều người ơ lứa tuổi 30.

Ngài quan tâm đến những giá trị của trung tâm cuộc đời Ngài, nền tảng của căn tính và chủ đích của cuộc đời Ngài. Ngài cảm thấy chính bản thân Ngài có một kinh nghiệm sâu sắc trong Kinh nguyện, điều mà Ngài không thể bỏ qua được. Ðiều ngoạn mục ở đây là Thánh ĨNIGO đã đặc biệt tân thời trong sự nghiêm chỉnh khi phải đối diện với kinh nghiệm bản thân. Ngài cảm thấy mình chẳng còn ai hướng dẫn. Làm sao kiểm điểm các tư tưởng, các cảm tình và các phản ứng đối với những sự lựa chọn mà chính bản thân Ngài đang cân nhắc? Ngài ghi lại rằng có một cái gì đó đã đem lại cho Ngài một cảm giác bình an rất sâu sắc và một sự xác tín rất mạnh mẽ là những cảm tình đó rất đúng. Và rồi tư tưởng đó đã làm cho Ngài được tràn đầy niềm tin chắc chắn rằng các cảm tình đó là một sự dẫn dắt rất đáng tin cậy dẫn đưa Ngài đến điều Ngài phải làm. Ngài gọi cảm giác ấy là “niềm an ủi” ( consolation), và thông qua niềm an ủi này, Ngài tin rằng Thiên Chúa đang hướng dẫn Ngài biết sẽ phải sống như thế nào.

Cũng có những điều khác nữa thoạt đầu xem ra rất hấp dẫn, nhưng lại làm cho Ngài phải lo âu và không thỏa mãn. Những điều này không đem lại cho Ngài sự an bình suốt trong thời gian mà Ngài đã không đáp ứng được điều Ngài coi là chính căn tính của mình. Ngài gọi cảm giác này là “sự buồn nản” (desolation). Trải qua nhiều năm dài, Ngài đã cố uốn nắn lại cuộc đời Ngài, dưới ánh sáng của điều mà một đàng thì đem lại cho Ngài niềm an ủi, và đàng khác đem lại cho Ngài sự buồn nản. Ngài đã nhận ra rằng không phải chỉ một mình Ngài mới có những cảm nghiệm đó, mà cả những người khác nữa cũng thế. Và như vậy, Ngài tự thấy mình có khả năng giúp những người khác nhận ra được các chuyển động của trái tim họ, để họ có thể uốn nắn cuộc đời họ, theo ánh sáng chỉ dẫn của các cảm tình và các phản ứng của họ. Bằng cách đó, họ sẽ tìm ra được Thiên Chúa ngay trong chính bản thân họ. Dầu vậy, Ngài nghĩa rằng con người có thể tìm được Thiên Chúa không những chỉ ở trong chính bản thân mà còn ở trong các trạng huống của cuộc sống.

Thánh ĨNIGO còn nói đến sự khả dĩ tìm được Thiên Chúa trong mọi sự. Ngài yêu cầu mọi người “ hãy suy xét về sự hiện diện của Thiên Chúa trong cuộc sống sáng tạo: ở nơi các sự vật khi Người ban cho chúng ánh sáng; ở nơi các loài vật khi Người ban cho chúng sư tỉnh táo; ở nơi loài Người khi Người ban cho họ sự hiểu biết”. Trong mọi loài thụ tạo trên mặt đất này, Thiên Chúa đã trao ban cho chúng một ít ánh sáng. Người bảo tồn chúng, tạo điều kiện cho chúng lớn lên và biết cảm giác.

Ơû điểm bày, tư tưởng của Thánh ĨNIGO xem ra rất tân thời ( hiện đại) khi Ngài cảm nghiệm và tỏ lòng kính trọng đối với môi trường sinh thái.

Thế giới này không thuộc quyền sở hữu của chúng ta và là một chuỗi những phúc lành mà chúng ta được chia sẻ. Thánh ĨNIGO đã bắt đầu đi tìm Thiên Chúa ngay tự thâm sâu của chính bản thân, ở trong sự thăng trầm của tâm trạng và cảm tình của mình. Cuối cùng, Ngài nhận ra rằng Thiên Chúa cũng có thể được tìm thấy trong sự đa dạng của thế giới tự nhiên này.

Sự tìm kiếm nội tâm này đã đưa Ngài bước ra ngoài. Ngài đã cảm nhận được rằng Thiên Chúa ở trong mọi sự, theo như lời nhận định của một nhà thơ người Anh đồng thời cũng là một Linh mục Dòng Tên Gerald Manley Hopkins:

“ Thế giới này nặng trĩu sự cao cả cũa Thiên Chúa!”