ĐỘC
ĐÁO NỀN GIÁO DỤC PHẦN LAN
Các
học sinh Phần Lan đang được hưởng
nền giáo dục thành công nhất
trên thế giới. Theo nghiên cứu của
Tổ chức Hợp tác và Phát triển
kinh tế (OECD – Organisation for Economic Cooperation and
Development), học sinh Phần Lan đứng đầu
trong 40 quốc gia về khoa học và khả
năng đọc – viết. OECD đưa ra
trắc nghiệm PISA trên 250.000 học sinh khắp
thế giới và thu được kết quả
trên.
Các
trường học ở Phần Lan không chỉ
đứng đầu về trắc nghiệm của
tổ chức OECD mà còn thành công
trong việc giáo dục các học sinh yếu
kém và làm giảm mức chênh lệch
học tập giữa nam và nữ sinh.
Phần
Lan không theo “kế sách” của các
nhà giáo dục ở các nước
khác - như kiểm tra gắt gao, bắt học
nhồi nhét, nhấn mạnh vào cơ bản
hoặc áp dụng kỷ luật “sắt”.
Học sinh Phần Lan hoàn toàn học ở
trường công, học trễ tuổi hơn
các học sinh ở nước khác (7 tuổi
mới đi học) và học chỉ 30 giờ
mỗi tuần – kể cả bài tập
về nhà. Trong khi đó học sinh Hàn
Quốc học 50 giờ/tuần, vậy mà làm
trắc nghiệm PISA vẫn thua học sinh Phần
Lan.
Giáo
dục Phần Lan thành công có lẽ
nhờ các yếu tố sau:
1.
Các giáo viên Phần Lan được
đào tạo tốt nhất thế giới.
Mặc dù lương giáo viên không
“hấp dẫn” (giáo viên trung học
được khoảng 58.000 USD/năm, tùy mức
thâm niên), chuyên môn vẫn cần ưu
tiên cao. Các trường đại học
chọn lựa giáo viên kỹ hơn luật
sư và bác sĩ.
2.
Các giáo viên được quyền tự
do cá nhân. Họ được tự do áp
dụng phương pháp sư phạm mà
họ muốn, tự trù liệu giáo án
và tự chọn sách giáo khoa. Khi được
đứng lớp, giáo viên không bị
thanh tra hoặc bị đánh giá thường
xuyên.
3.
Không tiêu chuẩn hóa các bài
kiểm tra. Nhiều nước tin rằng nhờ
chú trọng việc kiểm tra mà nền
giáo dục của họ sẽ tốt hơn,
nhưng thực ra không phải vậy. Kiểm
tra nhiều quá sẽ khiến giáo viên
chỉ dạy để kiểm tra học sinh, học
vì thi cử. Việc học không thể
căn cứ vào kiểm tra. Có thể có
bằng cấp mà không có năng lực.
4.
Các học sinh được dạy cách
tự đánh giá. Nhiều trường
tiểu học cho học sinh xem bảng đánh
giá hằng tuần. Bên mỗi lời nhận
xét, học sinh tự đánh giá bằng
cách cho điểm, rồi gắn thêm hình
mặt vui hay buồn bên cạnh. “Điều
này giúp học sinh nghĩ về những
gì chưa đạt và điều gì
cần cố gắng vào năm sau”, đó
là nhận xét của Tuomas Siltala, 18 tuổi,
vừa tốt nghiệp tháng 5-2005.
5.
Các học sinh được khuyến khích
tự lập. Kirsti Santaholma, giáo viên tiếng
Pháp tại Trường Itakeskus từ năm
1982, thuộc ngoại ô Helsinki, nói: “Chúng
tôi cố gắng làm cho học sinh tìm
thông tin riêng hơn là học từ
sách giáo khoa. Tự tìm thông tin mới
thực sự là học”.
Giáo viên ít phải giảng bài.
6.
Không khí học tập sinh động và
thoải mái. Học sinh không phải đến
trường học phụ đạo hoặc học
thêm, chỉ học chính khóa. Giáo
viên Richard Cousins nói: “Quá
nhiều áp lực khiến học sinh thụ
động. Các học sinh luôn có trách
nhiệm và tự trọng vì chúng tôi
cho học sinh tự do, không cần điểm
danh”.
7.
Các học sinh yếu được giúp
đỡ tận tình. Có thể đây
là thành tựu nhất của Phần Lan.
Theo phát hiện của PISA, các trường
ở Phần Lan có độ chênh lệch
kiến thức rất nhỏ. Các học sinh
yếu luôn có cơ hội vươn lên.
KHA
ĐÔNG ANH
(chuyển
ngữ từ Reader’s Digest)
[Đăng
trên Tạp chí Thanh Niên – Tuổi
Trẻ Hạnh Phúc, số 38, ngày
16-10-2017]
|