Nguồn Hội Thông Điệp Đức Mẹ 

HỒI KÝ THỨ TƯ (1 of 2)

Lời Giới Thiệu

 Đây là tập Hồi Ký dài nhất từ trước đến giờ.  Tập này dược viết giống như những lần trước, không phải tự ý Chị Lucia nhưng do lời yêu cầu của các vị bề trên của Chị.  Vào ngày 7 tháng 10, năm 1941, Đức Giám Mục thành Leira và linh mục tiến sĩ Galamba, để chuẩn bị cho những cuộc thẩm vấn kế tiếp, đã đến Valença do Minho để gặp Chị Lucia.  Các ngài đã đem theo tập Hồi Ký thứ ba, giải thích cho Chị những điều tiến sĩ Galamba muốn biết thêm và đưa lá thư yêu cầu chính thức của Đức Cha Dom Jose cho Chị.  Họ cũng nhấn mạnh đến tính khẩn cấp của vấn đề vì thế Chị Lucia đã gởi bản thảo thứ nhất cho Đức Giám Mục ngay khi xong ngày mồng 5 tháng Mười Một. Tập thứ hai và thứ ba viết xong ngày 8 tháng Mười Hai.

Nhưng các vị này yêu cầu Chị Lucia điều gì? Người thì muốn Chị phải viết lại "tất cả mọi sự" không chậm trễ những điều Chị có thể nhớ được.  Nhưng Đức Giám Mục đã khôn ngoan nói: "Không, tôi sẽ không yêu cầu Chị làm như vậy…” Tuy thế, Chị Lucia cũng đã được yêu cầu làm khá nhiều việc:

1. Tiến sĩ Galamba có rất nhiều câu hỏi, nhưng vì không đủ thì giờ, nên Chị sẽ phải viết ra.
2. Chị phải viết lại tất cả những gì liên quan tới Phanxicô mà Chị có thể nhớ được, giống như Chị đã viết về Jacinta.
3. Viết những chi tiết khác về việc Thiên Thần hiện ra.
4. Chị được yêu cầu viết lại một bản tường trình mới về những lần Đức Mẹ Hiện Ra.
5. Chị phải viết thêm những gì có thể nhớ được về Jacinta.
6. Chị cũng cần viết ra những bài hát phổ thông mà Chị và hai người em họ đã hát.
7. Chị phải đọc lại cuốn sách của cha Fonseca và sửa lại những gì Chị nghĩ là không đúng.

 Chị Lucia đã không tiếc công đáp ứng những câu hỏi này. Chị đã trả lời rõ ràng và đầy đủ chi tiết một cách đáng khen. Quả tình Chị có thể đoan chắc với Đức Giám Mục rằng:

"Con tin rằng ngay lúc này con đã viết xong tất cả những gì Đức Cha yêu cầu con viết."

Tuy nhiên Chị chỉ cố ý giữ lại phần thứ ba của bí mật mà thôi.  Về mặt tinh thần thì không khác gì lắm với những lần trước: "... vâng lời và phó thác mọi sự cho Thiên Chúa là Đấng tác động trong tâm hồn con. Con thật sự không hơn gì một dụng cụ nghèo nàn và hèn mọn mà Chúa đã không nề hà sử dụng, và rồi chỉ một lát sau, giống như họa sĩ vất bỏ cây cọ không cần thiết nữa vào lửa để nó trở về với tro bụi, thì Đấng Toàn Năng cũng sẽ cho dụng cụ không còn hữu dụng nữa của Ngài trở về cát bụi trong nấm mồ, cho đến ngày vinh quang hát mừng Alleluia bất tận.”
 
J.M.J.

LỜI MỞ ĐẦU

Tin Tưởng và Phó Thác

Kính Thưa Đức Cha,

 Sau khi thành kính quỳ dưới chân Chúa chúng ta hiện diện trong Nhà Tạm, và trước Trái Tim vô Nhiễm Đức Mẹ Maria là Mẹ Thiên Quốc rất yêu qúy của chúng ta, để xin Chúa và Mẹ ban cho con ơn không viết dù một chữ hoặc ngay cả một nét nào nếu nó không tôn vinh Chúa và Mẹ, nay con xin được bắt đầu công việc này, trong niềm hân hoan và bình an tâm hồn của những người mà lương tâm cho họ biết chắc rằng họ làm mọi sự theo thánh ý Chúa.

Phó dâng hoàn toàn trong bàn tay của Chúa Cha nhân từ và trong sự che chở của Trái Tim Vô Nhiễm Mẹ Maria, con xin được một lần nữa đặt vào tay Đức Cha hoa trái cây duy nhất của con, đó là cây vâng lời.

Cảm Hứng Trên Căn Gác Xép

 Trước khi bắt đầu, con đã nghĩ đến việc mở cuốn Kinh Thánh, là cuốn sách duy nhất mà con muốn sở hữu trước mặt con trong góc xa vắng của căn gác xép này.  Nơi đây ánh sáng duy nhất chiếu từ khung kính trên trần nhà, là nơi con vẫn đến mỗi khi có cơ hội để trốn tránh con mắt thế gian. Con để quyển vở trên lòng dùng làm bàn viết và lấy một thân cây gìa làm ghế ngồi.

Nhưng có người sẽ hỏi, “Tại sao chị không viết trong phòng của chị?”

Thiên Chúa yêu qúi đã thấy rất thích hợp khi không cho con một căn phòng dù trong nhà dòng vẫn còn vài phòng trống (1). Thật ra thì căn phòng cộng đồng dùng để làm việc và giải trí có vẻ thích hợp hơn cho con chu toàn công việc Chúa trao phó, nhưng nó không tiện để con ngồi viết lúc ban ngày, và buổi tối thì lại dễ gây buồn ngủ. Nhưng con hài lòng và cảm tạ Chúa vì đã ban cho con ơn được sanh ra trong hoàn cảnh nghèo khó và tiếp tục sống trong sự nghèo nàn vì lòng yêu mến Ngài.

Lạy Chúa kính yêu!  Quả con không có ý định viết điều này ra. 
Con phải trở lại điều Chúa cho con thấy khi mở cuốn Tân Ước.

Trong thư Thánh Phaolô gởi tín hữu Phi-líp-phê đoạn 2 câu 5 đến câu 8 viết như sau: “Anh chị em hãy có một tâm tình như chính Đức Kitô Giêsu… vốn dĩ là Thiên Chúa nhưng đã hoàn toàn trút bỏ vinh quang, mặc lấy thân nô lệ... Ngài lại còn hạ mình, vâng lời cho đến chết." Sau một lúc suy niệm, con cũng đọc luôn câu 12 và 13 trong cùng đoạn ấy:  "Anh chị em hãy biết run sợ và gắng sức lo sao cho mình được cứu độ.  Vì chính Thiên Chúa tác đông đến ý chí cũng như việc làm của anh chị em theo như thánh ý thiện lành của Ngài.”

Vậy là được rồi. Con thấy không cần phải tìm kiếm gì hơn là vâng lời và phó thác trong tay Chúa để Ngài tác động trong con.  Thật sự con chẳng khác nào một dụng cụ nghèo hèn mộc mạc mà Ngài có ý muốn sử dụng và rồi không bao lâu nữa, giống như một họa sĩ quăng cây cọ vô dụng của mình vào lửa để nó cháy ra tro, thì Người Họa Sĩ của Vũ Trụ cũng sẽ vùi chôn dụng cụ của Ngài trong một nấm mồ cho nó được trở thành cát bụi, cho tới ngày trọng đại của những Alleluia vĩnh cửu.  Vì nấm mồ cũng không tiêu hủy tất cả mọi thứ, vì thế lòng con cũng hân hoan ao ước ngày đó, và hạnh phúc cũng như tình yêu vĩnh cửu đã bắt đầu – từ giây phút này! (2)

Xức Dầu Của Thần Khí

Kính Thưa Đức Cha,

 Ngày 7 tháng Mười, năm 1941, tại thành Valença, Linh mục Tiến Sĩ Galamba đã hỏi con câu sau đây:

"Thưa Chị, khi Chị nói rằng việc đền tội chỉ được thực hiện có một phần, thì đó là do Chị tự ý nói ra hay Chị đã được mặc khải?" Kính thưa Đức Cha, con nghĩ rằng trong những trường hợp như vậy, con không bao giờ dám tự ý nói hoặc viết ra một điều gì cả.  Con phải cảm tạ Thiên Chúa đã luôn ban cho con sự trợ giúp của Chúa Thánh Thần, là Đấng mà con cảm thấy luôn hiện diện trong tâm hồn, hằng soi sáng cho con những điều phải viết hoặc phải nói.  Nếu đôi khi, trí tưởng tượng hoặc sự hiểu biết của con đã gợi lên tư tưởng nào khác, thì lập tức con cảm nhận được ngay là con không có sự trợ giúp siêu nhiên nào, và con ngưng ngay công việc đang làm cho tới khi con cảm nhận từ tận đáy tâm hồn điều gì mà Chúa muốn con nói 3.  Tại sao con lại thưa với Đức Cha điều này?  Con không biết.  Chỉ mình Chúa biết vì Ngài là Đấng đã soi sáng cho Đức Cha chỉ thị cho con kể hết mọi sự và không được tự ý giữ lại điều gì.

I. CÁ TÍNH CỦA PHANXICÔ

Linh Đạo của Phanxicô

 Thưa Đức Cha, con xin phép bắt đầu viết những gì Chúa cho con nhớ được về Phanxicô.  Con hy vọng rằng Thiên Chúa sẽ cho em ở trên thiên đàng biết rằng con đang viết về em ở dưới trần thế, để em cũng có thể cầu bầu cùng Chúa Giêsu và Mẹ Maria đặc biệt cho những ngày sắp tới này.

Thân tình của con đối với em Phanxicô một phần là do liên hệ họ hàng (4), và phần khác là bắt nguồn từ ân sủng đã được ban cho chúng con từ thiên đàng.
 Ngoại trừ khuôn mặt và việc tập luyện các nhân đức, Phanxicô không có cái vẻ gì là anh của Jacinta hết. Khác với Jacinta, Phanxicô không có tính nết bất thường hoặc linh hoạt như cô em gái.  Trái lại, bản tính em trầm tĩnh và thụ động.

Mỗi khi chơi trò gì mà em thắng, nếu có ai cãi để dành phần, em liền nhường ngay và nói rằng: "Bạn nghĩ mình thắng sao?  Được rồi, thắng đi! Tôi đâu cần!"
 Em không thích nhảy múa như Jacinta; nếu được phép chọn thì em thích thổi sáo cho người khác nhảy múa hơn.

Trong các trò chơi, em rất hoạt bát; nhưng ít ai muốn đứng về phía em vì hầu hết là em bị thua.  Con cũng phải thú nhận rằng chính con cũng không luôn luôn đối xử tốt với em vì tánh trầm tĩnh của em quá cách biệt với tánh náo nhiệt của con. Đôi lúc con nắm tay em và bảo hãy ngồi yên dưới đất hoặc trên một tảng đá; thế là em hoàn toàn vâng lời giống như con có quyền đối với em vậy.  Sau một lúc, thấy tội nghiệp, con đến nắm tay em thì em đứng lên vui vẻ đi theo như không có chuyện gì xảy ra.  Nếu có đứa trẻ nào muốn lấy một đồ vật gì của em thì em liền nói:  "Cứ để cho nó lấy, em không cần đâu."

Con còn nhớ một hôm em tới nhà con với nét mặt rạng rỡ để khoe với con một khăn tay có hình Đức Mẹ Nadarét mà một người đã đem từ miền biển về tặng cho em.  Tất cả đám con nít xúm lại quanh em và trầm trồ khen ngợi.  Tấm khăn được chuyền tay nhau và sau vài phút thì biến mất.  Chúng con tìm kiếm khắp nơi nhưng không thấy.  Sau đó con đã tìm thấy trong túi một bé trai. Con muốn lấy khăn lại, nhưng nó cứ nhất định nói rằng khăn đó là của nó, và cũng có người đem từ miền biển về cho nó.  Để giải quyết vấn đề, Phanxicô bước tới và nói rằng:  "Hãy để cho nó giữ vì cái khăn tay không quan trọng gì đối với em hết."  Theo thiển ý của con, nếu em còn sống và trưởng thành thì nhược điểm lớn nhất của em là thái độ "sao cũng được!"

Khi con được bẩy tuổi và bắt đầu đi chăn cừu thì em cũng có vẻ rất thờ ơ.  Vào những buổi chiều, em đợi con về trong sân nhà con với em Jacinta, không phải vì em quý mến con nhưng đúng hơn là để làm vui lòng Jacinta. Vì mỗi khi nghe tiếng chuông đeo trên cổ cừu thì Jacinta chạy ra đón con; trong khi đó thì Phanxicô ngồi đợi con ở bậc tam cấp trước cửa nhà. Sau đó em đến chơi với chúng con nơi sân phơi lúa cũ.  Trong khi chúng con chờ Đức Mẹ và các Thiên Thần thắp đèn lên thì em cũng hăng hái đếm các ngôi sao với chúng con.  Nhưng cảnh mà em ưa thích nhất là lúc rạng đông và cảnh hoàng hôn.  Những khi em còn thấy chút xíu ánh sáng của cảnh hoàng hôn, thì em cũng chẳng thiết gì đón chờ các ngọn đèn trời thắp sáng.

"Không có đèn nào đẹp hơn đèn của Chúa" em thường nói thế với Jacinta.  Còn Jacinta thì thích đèn của Đức Mẹ hơn vì em giải thích rằng: "nó không làm mình chói mắt". Em vui mừng ngắm nhìn ánh mặt trời phản chiếu trên cửa kính của các ngôi nhà trong làng, hoặc ánh nắng lung linh trong những hạt nước còn đọng trên những cành lá trên sườn đồi, ánh sáng phản chiếu giống như hàng vạn ánh sao; em cho rằng những cảnh này còn đẹp gấp vạn lần đèn của các Thiên Thần.

Khi em nài nỉ mẹ em để cũng được đi chăn cừu cùng với con, đó là để làm vui lòng Jacinta hơn là lý do nào khác vì mẹ em muốn Phanxicô cùng đi với anh Gioan của em.  Một hôm vì thấy cứ bị quấy rầy hoài nên mẹ em đã trả lời là không được, em liền đáp lại như thường lệ: “Mẹ à, với con thì sao cũng được. Con chỉ chiều theo ý muốn của Jacinta thôi." Em đã nhắc lại câu này trong một dịp khác. 

Một hôm có người bạn đến rủ con cùng đi chung, con liền qua nhà cô để hỏi xem ai sẽ đi chăn cừu ngày hôm đó: Phanxicô và Jacinta hay là anh Gioan của hai em; vì nếu là Gioan thì con sẽ đi chung với bạn của con.  Cô con thấy trời sắp mưa nên quyết định là Gioan sẽ đi nhưng Phanxicô đến xin mẹ cho đi. Khi cô vẫn không cho thì Phanxicô liền nói:

"Với con thì không sao nhưng Jacinta sẽ cảm thấy buồn lắm."

Khuynh Hướng Tự Nhiên

 Điều mà Phanxicô thích nhất mỗi khi chúng con ở trên núi là ngồi trên tảng đá cao nhất để hát hoặc thổi sáo.  Nếu Jacinta trèo xuống để chạy đua với con thì em vẫn cứ ngồi đó để thả hồn theo tiếng nhạc lời ca. Bài ca mà em thường hát lời lẽ như sau:

Địệp Khúc:
Con thương yêu Chúa ở trên thiên đàng,
Con cũng thương yêu Chúa ở dưới trần gian,
Con yêu mến những bông hoa đồng nội,
Con yêu mến những đàn chiên trên núi cao.

Con là bé gái chăn chiên nghèo hèn,
Nhưng con luôn dâng lời kinh lên Mẹ!
Đứng giữa những bầy chiên,
Thì con như mặt trời đứng bóng ban trưa.
Cùng với đám chiên con bé nhỏ,
Con học nhảy học múa bông đùa,
Con chính là niềm vui đồi núi,
Là hoa huệ tươi mát đồng hoang.

Mỗi khi chúng con rủ em cùng chơi thì em luôn đồng ý, nhưng ít khi hào hứng. Em trả lời: "Em sẽ chơi, nhưng em biết chắc thế nào em cũng thua." Những trò chơi của chúng con thường là: sỏi đá, được ăn cả ngã về không, chuyền vòng, nút áo, đánh dấu, ném vòng, đánh bài như bài bisca, lật ngửa các lá bài già, đầm, bồi, v.v... Chúng con có hai bộ bài; con có một bộ và hai em có một bộ.  Phanxicô thích chơi bài nhất, và em thích chơi bài bisca hơn cả.

Phanxicô Được Thấy Thiên Thần

Trong lúc Thiên Thần hiện ra, em cũng phủ phục xuống đất giống như Jacinta và con, em cũng bị thu hút bởi sức mạnh siêu nhiên khiến chúng con làm như thế; nhưng em đã học lời cầu nguyện khi nghe chúng con lập lại, vì em cho hay rằng em không được nghe tiếng nói của Thiên Thần.

Sau đó, khi chúng con phủ phục để cầu nguyện, em là người cảm thấy bị mỏi mệt đầu tiên, nhưng em tiếp tục quỳ gối hoặc ngồi yên và vẫn cầu nguyện cho tới khi chúng con đọc xong.  Sau này em nói rằng:  "Em không thể giữ vị thế nguyên như vậy lâu giống chị và Jacinta được, lưng của em nó đau quá."

Khi Thiên Thần hiện ra lần thứ hai ở giếng nước, Phanxicô chờ một lúc sau khi xong mới hỏi rằng:
 "Chị đã nói chuyện với Thiên Thần, ngài nói gì vậy?"
 "Em không nghe gì sao?"
 "Em không nghe được gì cả. Em có thể thấy ngài nói chuyện với chị và em nghe được những gì chị nói với ngài, nhưng ngài nói gì thì em không nghe."

Vì bầu không khí siêu nhiên mà Thiên Thần để lại chưa hoàn toàn phai nhạt đi nên con nói với em là hãy hỏi Jacinta hoặc hỏi lại con vào ngày hôm sau.

 "Jacinta, em cho anh biết Thiên Thần đã nói gì?"
 "Ngày mai em mới nói được, hôm nay em không thể diễn tả được."
 Ngày hôm sau, ngay khi gặp con, em liền hỏi:
 "Hôm qua chị có ngủ được không?  Em cứ liên tưởng tới Thiên Thần và những điều ngài có thể đã nói."

Con liền kể lại cho em nghe những lời Thiên Thần nói trong lần hiện ra lần đầu cũng như lần vừa qua.  Nhưng hình như em không hiểu hết nổi những lời Thiên Thần nói vì sau khi nghe em hỏi lại rằng:

"Ai là Đấng Tối Cao? 'Trái tim Chúa Giêsu và Mẹ Maria sẽ luôn lắng nghe những lời thỉnh nguyện của con' nghĩa là gì?..."

Sau khi được giải đáp, em trầm lặng suy nghĩ một hồi rồi lại nhảy vào hỏi tiếp câu khác.  Nhưng vì tâm trí con vẫn còn bị ảnh hưởng mạnh bởi những điều linh thiêng đã xảy ra nên con nói em hãy đợi đến ngày mai hỏi tiếp vì con không thể nói hơn được nữa.  Em đã kiên nhẫn chờ đợi, nhưng hễ có cơ hội thuận tiện là em đặt ngay ra nhiều câu hỏi khác, khiến Jacinta phải nói:

"Anh à, chúng ta không nên nói nhiều thêm về vấn đề này nữa."
 Khi chúng con nhắc đến việc Thiên Thần hiện ra, con không biết chúng con đã có cảm giác như thế nào.  Jacinta thì nói rằng:
 "Em không biết em cảm nghiệm như thế nào, nhưng em không muốn nói chuyện, hay hát, hay chơi đùa nữa.  Em không còn đủ sức để làm gì nữa cả."
 "Anh cũng vậy,"  Phanxicô tiếp lời, "nhưng có sao đâu?  Thiên Thần tốt đẹp hơn tất cả những thứ đó. Chúng ta nên nghĩ về ngài."

Trong lần hiện ra thứ ba, bầu khí thiêng liêng bao phủ chúng con mạnh hơn mấy lần trước nhiều.  Ngay Phanxicô cũng không dám mạo hiểm gợi chuyện mấy ngày liền. Sau đó em nói:

"Em rất thích được thấy Thiên Thần, nhưng có trở ngại nhất là sau đó mình không thể nào làm được việc gì nữa, ngay cả đi đứng cũng khó khăn đối với em. Em không hiểu có chuyện gì đối với em không."

Tuy thế nhưng sau khi Thiên Thần hiện ra lần thứ ba, chính em là người nhận ra rằng trời đã sụp tối và nhắc nhở chúng con lùa chiên về.
 Vài ngày sau khi chúng con trở lại tình trạng bình thường, Phanxicô mới dám hỏi như sau:
 "Thiên Thần cho chị Rước Lễ, nhưng còn em và Jacinta thì ngài cho rước cái gì vậy?"
 "Đó cũng là Rước Lễ, Jacinta trả lời với một niềm vui mừng khôn tả xiết.  Anh có thấy Máu Thánh chảy từ Mình Thánh xuống không?"
 "Anh cảm thấy có Chúa trong tâm hồn anh, nhưng anh không hiểu tại sao!"
 Rồi em cùng với Jacinta phủ phục ngay xuống đất trong một thời gian khá lâu và lập đi lập lại lời kinh Thiên Thần dạy:  "Lạy Thiên Chúa Ba Ngôi ..."
 Dần dần, bầu khí linh thiêng cũng tan biến, và tới ngày 13 tháng Năm thì chúng con lại nô đùa vui vẻ như trước.

Ấn Tượng Của Lần Hiện Ra Đầu Tiên

 Việc Đức Mẹ Hiện Ra lại bao trùm chúng con trong bầu khí thiêng liêng một lần nữa, nhưng lần này thì nhẹ nhàng hơn. Thay vì cảm thấy bất lực trước sự hiện diện thần linh của Thiên Chúa, khiến cả thể xác cũng cảm thấy mệt mỏi, lần này chúng con cảm thấy tâm hồn tràn ngập bình an và vui mừng khôn tả nên không ngăn cản sự thể chúng con nói chuyện với nhau ngay sau đó.  Tuy nhiên khi Đức Mẹ giang tay ra và ánh sáng chiếu rọi trên chúng con cùng với những điều liên hệ đến ánh sáng này thì chúng con cảm thấy một sự thôi thúc nội tâm đòi hỏi chúng con phải giữ in lặng.

Sau đó, chúng con cho Phanxicô biết hết mọi điều Đức Mẹ đã nói. Em lộ vẻ vô cùng hân hoan hạnh phúc khi biết được Đức Mẹ hứa sẽ đưa em về Thiên Đàng.  Chấp hai tay trước ngực, em reo lên: 

"Lạy Mẹ mến yêu, con sẽ đọc thật nhiều chuỗi Mân Côi như ý Mẹ muốn!" 

Và từ đó, em hay tách khỏi chúng con như muốn thả bộ một mình. Khi chúng con gọi và hỏi em đang làm gì, thì em dơ tay lên cho chúng con thấy tràng chuỗi Mân Côi của em.  Nếu chúng con kêu em tới chơi rồi sẽ lần chuỗi sau với chúng con thì em đáp:

"Được rồi, lúc đó em sẽ cầu nguyện thêm với chị. Chị không nhớ là Đức Mẹ nói em phải đọc thật nhiều kinh Mân Côi sao?"

Một lần khác em tâm sự rằng:  "Em rất thích được thấy Thiên Thần nhưng em càng thích hơn khi được thấy Đức Mẹ.  Điều mà em thích nhất là được thấy Chúa trong ánh sáng từ Đức Mẹ chiếu thẳng vào tim của chúng ta.  Em yêu mến Chúa quá sức!  Ngài quá buồn phiền vì người ta phạm tội quá nhiều!  Chúng ta đừng bao giờ nên phạm tội nữa."

Trong bản tường trình thứ hai về Jacinta con đã kể lại việc Phanxicô cho con hay là Jacinta đã không giữ lời hứa là sẽ không tiết lộ điều gì như thế nào rồi. Trong khi em đồng ý với con là phải giữ kín chuyện này, em buồn rầu nói thêm:

“Về phần em, khi mẹ em hỏi chuyện này có thật không thì em phải nói đó là chuyện có thật để khỏi phải nói dối.”

Thỉnh thoảng em nói:

“Đức Bà nói chúng ta sẽ phải đau khổ nhiều, nhưng em không sợ. Em sẽ chịu tất cả mọi đau khổ mà Đức Mẹ muốn, miễn sao em được lên Thiên Đàng thôi!"

Một hôm khi con lộ vẻ khổ tâm vì những hành hạ bên trong gia đình cũng như bên ngoài xã hội, Phanxicô khuyến khích con bằng những lời lẽ như sau:

"Chị đừng lo! Chị không nhớ rằng chính Đức Mẹ đã nói chúng ta phải chịu đau khổ nhiều để đền tạ cho những tội  đã xúc phạm đến Chúa và Trái Tim Vô Nhiễm của Đức Mẹ hay sao? Chúa và Đức Mẹ buồn rầu lắm đó! Nếu chúng ta có thể an ủi các Ngài bằng những đau khổ của chúng ta thì vui sướng biết mấy!"

Khi chúng con ra đồng cỏ ít ngày sau khi Đức Mẹ Hiện Ra lần thứ nhất, em leo lên tận đỉnh một tảng đá cao chót vót và gọi xuống:
 "Đừng leo lên đây; để em ở đây một mình nhá."
 "Được rồi." Con đáp và chạy đi bắt bướm với Jacinta.  Vừa bắt xong được bướm, chúng con lại thả cho bướm bay đi để hy sinh hãm mình. Cứ như thế chúng con quên mất thời gian và quên cả Phanxicô.  Tới giờ ăn trưa, thấy vắng em, chúng con mới đi tìm:
 "Phanxicô, em không muốn xuống ăn cơm sao?"
 "Không, em không muốn ăn."
 "Và lần chuỗi Mân Côi nữa?"
 "Chuyện đó thì có, chị nhớ kêu nhắc em nhá.”
 Khi con kêu em để cầu nguyện thì em nói rằng:
 "Chị và Jacinta lên đây và cầu nguyện với em."
 Khi chúng con leo lên chóp tảng đá thì khó có đủ chỗ cho cả ba chúng con cùng quỳ, con liền hỏi em:
 "Em làm gì từ sáng tới giờ ở đây?"
 "Em suy nghĩ về Chúa, Ngài hết sức buồn rầu vì có quá nhiều người phạm tội! Ước gì chúng ta có thể đem niềm vui đến cho Ngài!" (5)
 Một hôm, chúng con hát một bài hát vui tả cảnh hân hoan của đồi núi như sau:

Điệp khúc
A! Tra la la, la la
Tra la la, la la
La la la!

Mọi vật đều ca hát dưới trần gian
Có ai hát hay hơn em không?
Người chăn chiên ngoài đồng
Hay thôn nữ giặt áo trong dòng suối!

Chim oanh ca hát vang rền
Trời vừa bừng sáng em liền thức ngay
Mặt trời tỉnh giấc ngủ say
Cây xanh bóng cả vui vầy cùng oanh!

Tiếng cú gào kêu đêm khuya khoắt
Làm cho em hãi sợ quá đi,
Còn cô thôn nữ dưới trăng
Miệng ca tay hái bắp thơm mang về.

Chim họa mi lượn trên đồng cỏ
Hát cả ngày mà chẳng chán chê,
Chim cu gáy vang lừng rừng núi
Xe kéo hàng kẽo kẹt góp lời!

Cánh đồng cỏ trải dài trên núi
Luôn tươi cười đón hạt sương rơi,
Sáng tưng bừng lung linh ánh nước
Chiếu rạng ngời sườn núi chân trời.

 Chúng con vừa hát được một lần và sắp sửa hát thêm lần nữa thì Phanxicô đột nhiên cản lại:  "Thôi đừng hát nữa. Từ lúc chúng ta được thấy Thiên Thần và Đức Mẹ, em không còn cảm thấy hứng thú để ca hát nữa."

Ảnh Hưởng Của  Lần Hiện Ra Thứ Hai

 Trong lần Hiện Ra thứ hai ngày 13 tháng Sáu, 1917, như con đã kể trước đây, Phanxicô chịu ảnh hưởng mạnh của ánh sáng mà Đức Mẹ chiếu vào chúng con khi Mẹ nói: "Trái Tim Mẹ sẽ là nơi ẩn náu của các con và sẽ là đường dẫn các con về với Thiên Chúa."  Lúc đó có vẻ như em chưa hiểu rõ ý nghĩa những biến cố đang xảy ra, có lẽ vì em không được nghe những lời nói kèm theo sự việc. Vì thế sau này em hỏi rằng:

"Tại sao Đức Mẹ lại cầm Trái Tim trên tay, chiếu tỏa ánh sáng Thiên Chúa bao trùm khắp cả thế gian? Chị thì đứng với Đức Mẹ trong ánh sáng ấy chiếu xuống trần gian, còn Jacinta và em thì ở trong ánh sáng chiếu lên trời!"

"Đó là vì em và Jacinta chẳng bao lâu nữa sẽ được về trời," con giải thích, "còn chị cùng với Trái Tim Vô Nhiễm Mẹ Maria sẽ còn phải ở lại trần gian một thời gian lâu hơn nữa."

"Chị phải ở lại bao nhiêu năm nữa?" em hỏi tiếp.
 "Chị không biết, nhưng có vẻ sẽ lâu lắm."
 "Đức Mẹ nói như vậy sao?"
 "Ừa, và chị cũng đã thấy như vậy trong ánh sáng mà Đức Mẹ chiếu vào tim chúng ta."
 Jacinta cũng xác nhận như thế và nói:
 "Đúng rồi, em cũng thấy hệt như vậy."

Đôi khi Phanxicô nói:

"Những người này cảm thấy hạnh phúc chỉ vì chị đã cho họ biết là Đức Mẹ muốn họ lần chuỗi Mân Côi, và chị sẽ được đi học!  Họ sẽ cảm thấy thế nào khi họ được biết những gì Mẹ đã cho chúng ta thấy trong Chúa, trong Trái Tim vô Nhiễm của Mẹ và trong luồng ánh sáng vĩ đại ấy nhỉ?  Nhưng đây là điều bí mật; chúng ta không được nói ra.  Tốt hơn hết là không nên cho ai biết gì về điều này."

Sau lần Hiện Ra này, mỗi khi được hỏi là Đức Mẹ có còn nói điều gì nữa không, thì chúng con bắt đầu trả lời như sau: "Thưa có, Mẹ có nói, nhưng đó là điều bí mật."  Nếu có ai hỏi rằng tại sao lại là điều bí mật, thì chúng con nhún vai, cúi đầu xuống và giữ im lặng.  Nhưng sau ngày 13 tháng Bẩy thì chúng con trả lời rằng: "Đức Mẹ đã dặn chúng con không được nói điều này với ai cả," ám chỉ về bí mật mà Đức Mẹ đã dặn chúng con phải giữ kín.

Phanxicô Khuyến Khích cho Lucia Thêm Can Đảm

 Trong vòng tháng này, người ta kéo đến đông hơn, và họ đặt nhiều câu hỏi và nhiều phản cung. Phanxicô khổ sở khá nhiều về chuyện này và phàn nàn với Jacinta rằng:

"Thật là khổ! Phải chi em giữ im lặng thì có ai biết gì đâu!  Nếu đây không phải là tội nói dối thì chúng ta có thể nói cho họ là chúng ta không thấy gì cả và mọi chuyện sẽ chấm dứt.  Nhưng không làm như vậy được!"

Khi em thấy con hoang mang và nghi ngờ, thì em khóc và nói rằng:
 "Làm sao mà chị có thể nói đó là ma quỷ được chứ?  Thế chị không thấy Đức Mẹ và Chúa trong ánh sáng chói chan đó sao?  Làm sao chúng em có thể đến đó một mình mà không có chị vì chính chị là người nói chuyện mà?"
 Tối hôm đó sau khi ăn cơm, em đến nhà con và gọi con ra sân đập lúa, hỏi rằng:
 "Ngày mai chị có đi không?"
 "Không, chị không đi.  Chị đã nói rồi là chị không ra đó nữa đâu."
 "Trời đất ơi! Tại sao bây giờ chị lại nghĩ như vậy?  Chị không thấy rằng đây không phải là ma quỷ sao? Chúa đã buồn rầu quá nhiều rồi vì bao nhiêu tội lỗi, và bây giờ nếu chị không đi thì Chúa lại còn buồn hơn nữa!  Đi đi chị, chị hãy nói là chị sẽ đi đi!"
 "Chị đã nói rồi là chị không đi.  Em không nên kêu chị đi nữa."  Nói xong, con quay gót trở vô nhà.
 Ít ngày sau đó em đã tâm sự rằng:  "Chị biết không, tối hôm đó em không ngủ chút nào.  Em đã thức cả đêm vừa khóc vừa cầu nguyện, van xin Đức Mẹ thúc đẩy cho chị đi.

Ảnh Hưởng Của Lần Hiện Ra Thứ Ba

 Trong lần Hiện Ra thứ ba, Phanxicô có vẻ như ít bị ảnh hưởng nhất về mặc khải địa ngục, mặc dầu hậu quả trong tâm hồn em quả thật lớn lao. Điều làm cho em có một ấn tượng mạnh nhất và hoàn toàn thu hút em là Thiên Chúa, Chúa Ba Ngôi Cực Thánh mà em được thấy trong ánh sáng xuyên thấu tận đáy lòng chúng con. Sau đó em nói:

"Chúng ta bốc cháy trong luồng ánh sáng của Thiên Chúa nhưng lại không bị thiêu đốt!  Thiên Chúa là gì?... Ta không thể nào diễn tả bằng từ ngữ thế gian được.  Nhưng tội nghiệp Chúa quá vì em thấy Ngài thật buồn. Phải chi em có thể an ủi được Chúa!..."

Một hôm, người ta hỏi con rằng Đức Mẹ có bảo chúng con cầu nguyện cho những người có tội không, thì con trả lời là không.  Nhân lúc mọi người đang hỏi chuyện Jacinta, em liền kêu con ra một góc và nói rằng:

“Chị mới vừa nói dối đấy! Làm sao mà chị có thể nói rằng Đức Mẹ đã không nói với chúng ta là hãy cầu nguyện cho những người có tội?  Không phải Đức Mẹ đã yêu cầu chúng ta cầu nguyện cho người có tội sao?"
 "Cầu cho người có tội ư, Đức Mẹ không nói. Đức Mẹ chỉ nói chúng ta hãy cầu nguyện cho hòa bình, cho chiến tranh chấm dứt. Còn đối với người tội lỗi thì Đức Mẹ nói chúng ta phải làm việc hy sinh cho họ."
 “Ừ nhỉ, đúng đấy! Em lại nghĩ là chị nói dối!”

Phanxicô Trong Nhà Giam

 Trước đây con đã kể về Phanxicô cầu nguyện và khóc lóc cả ngày như thế nào, có lẽ em còn khổ sở hơn con khi biết tin bố con được lệnh đem con tới gặp ông Thị Trưởng thành phố Vila Nova de Ourém (6).  Còn ở trong tù, thì em lại rất can đảm và luôn cố gắng làm cho Jacinta bớt buồn khi nhớ nhà. Trong lúc chúng con lần chuỗi Mân Côi trong nhà tù, em thấy có một tù nhân đang quỳ gối mà vẫn còn đội mũ trên đầu.  Phanxicô bước lại gần ông và nhắc ông rằng:  "Nếu ông muốn cầu nguyện thì ông nên bỏ mũ ra."  Ngay lập tức, ông ấy đã bỏ nón ra và đưa cho em.  Em liền cầm nón và đem lại chiếc ghế dài rồi đặt nón của người này lên trên mũ của em.

Trong lúc Jacinta đang bị phỏng vấn, em đã rất vui vẻ và thản nhiên tâm sự với con: "Nếu họ giết chúng ta như lời họ nói thì chúng ta sẽ sớm được lên thiên đàng!  Thật là tuyệt vời!  Chẳng có gì đáng sợ cả!"  Sau một lúc yên lặng, em nói tiếp: "Xin Chúa ban ơn cho Jacinta đừng sợ.  Để em đọc một kinh Kính Mừng cầu nguyện cho Jacinta!" Em liền bỏ mũ ra và bắt đầu cầu nguyện.  Người canh tù thấy em cầu nguyện liền hỏi:
 "Mày nói gì đấy?"
 "Tôi đang đọc kinh Kính Mừng cầu nguyện cho Jacinta đừng sợ."
 Người lính canh tù tỏ vẻ miệt thị rồi để mặc em.
 Một ngày sau khi chúng con được thả từ Vila Nova de Ourém về, chúng con cảm thấy có một không khí linh thiêng đang bao quanh chúng con và có cảm giác là chúng con sắp nhận được một thông điệp từ trời.  Phanxicô liền tỏ vẻ lo lắng vì sự vắng mặt của Jacinta.
 "Thật tội nghiệp nếu Jacinta không tới đây kịp."
 Em liền năn nỉ anh của em đi gọi Jacinta và còn dặn thêm:
 "Anh bảo nó chạy lẹ tới đây."
 Sau khi anh của em đã ra đi rồi, Phanxicô liền nói:
 "Jacinta sẽ buồn lắm nếu không tới đây kịp."
 Sau lúc Hiện Ra, Jacinta muốn ở lại đó suốt buổi chiều, nhưng Phanxicô can: "Không được đâu!  Em phải về nhà vì mẹ không cho em theo đàn cừu ra đây." Và để khuyến khích, Phanxicô đã cùng đi với Jacinta về nhà.
 Trong nhà tù, khi thấy rằng trời đã quá trưa và họ sẽ không để chúng con lên đồi Cova da Iria, Phanxicô liền nói:
 "Có lẽ Đức Mẹ sẽ tới và hiện ra với chúng ta tại đây."
 Qua ngày hôm sau, không dấu được vẻ buồn phiền và gần như muốn khóc, em nói rằng:
 "Đức Mẹ có lẽ buồn lắm vì chúng ta đã không tới đồi Cova da Iria, và Mẹ sẽ không hiện ra với chúng ta nữa.  Em rất muốn được thấy Đức Mẹ!"
 Trong lúc bị giam, Jacinta cay đắng khóc lóc vì nhớ nhà và nhớ mẹ.  Phanxicô nói cho em bớt đau khổ:
 "Phải kiên nhẫn dù chúng ta sẽ không bao giờ gặp lại mẹ nữa! Chúng ta hãy dâng hy sinh này để cầu nguyện cho người tội lỗi. Điều tệ hại nhất là Đức Mẹ sẽ không đến với chúng ta nữa! Cái đó mới làm cho anh khổ sở hơn cả, tuy nhiên anh cũng dâng hy sinh này để cầu nguyện cho những người có tội."
 Một lúc sau, em hỏi con rằng:
 "Chị này, liệu Đức Mẹ có còn đến gặp chúng ta nữa không nhỉ?"
 "Chị không biết nhưng chị nghĩ là Mẹ sẽ tới nữa."
 "Em nhớ Đức Mẹ quá đi!"
 Vì thế lần Hiện Ra ở Valinhos em vui mừng gấp bội vì em đã bị dằn vặt lo âu là Đức Mẹ sẽ không đến nữa.  Sau này em tâm sự với con:
 "Chắc Đức Mẹ không hiện ra hôm 13 vừa qua là để tránh không đến nhà ông Thị Trưởng có lẽ vì ông ta quá xấu đi.”

Ảnh Hưởng Của Những Lần Hiện Ra Sau Đó

 Sau ngày 13 tháng Chín, khi con nói với Phanxicô rằng trong tháng Mười Chúa cũng sẽ đến, em đã tràn ngập niềm vui.  "Ồ Chúa nhân từ quá!  Em chỉ được gặp Chúa có hai lần và em đã yêu mến Ngài quá chừng." (7) Thỉnh thoảng em lại hỏi:
 "Còn mấy ngày nữa mới tới ngày 13 vậy chị? Em mong chờ ngày đó mau tới để em được thấy Chúa lần nữa." Rồi em suy nghĩ một lát và nói tiếp:

"Nhưng chị ơi, Liệu lúc đó Chúa còn buồn nữa không?  Em rất khổ khi thấy Chúa buồn như vậy!  Em xin dâng lên Chúa tất cả những hy sinh mà em có thể nghĩ ra được.  Có đôi khi em đã không chạy trốn đám đông để em có được thêm hy sinh mà dâng cho Chúa!"

 Sau ngày 13 tháng Mười, em đã nói với con như sau:

"Em rất thích được thấy Chúa, nhưng em còn thích được thấy Chúa hơn trong luồng ánh sáng mà chúng ta đã được ở cùng Ngài. Chẳng còn bao lâu nữa là Chúa sẽ đem em về với Ngài. Lúc đó em sẽ được nhìn Ngài mãi mãi!”

 Một hôm, con hỏi em:

"Khi người ta hỏi em, tại sao em cứ cúi đầu xuống và không muốn trả lời?"
 "Vì em muốn chị và Jacinta trả lời.  Em đâu có được nghe điều gì đâu, em chỉ có thể nói những gì em thấy thôi.  Vả lại, lỡ em nói điều gì mà chị không muốn em nói thì sao?"
 Có đôi khi em tách ra một mình mà không cho chúng con biết. Khi không thấy em, chúng con đi tìm và gọi tên em.  Em lên tiếng đáp lại từ sau một bức tường thấp, một bụi cây hoặc một chỗ khuất nào khác, mà em đang qùy gối cầu nguyện ở đó.
 "Tại sao em không nói cho Jacinta và chị biết để cùng tới cầu nguyện với em?"
 "Bởi vì em muốn cầu nguyện một mình."

Trong bài con viết về cuốn sách nhan đề là "Jacinta", con đã kể lại chuyện liên hệ đến miếng đất được biết dưới cái tên là Varzea.  Con nghĩ là không cần phải lập lại ra đây nữa.

Một hôm trên đường về nhà, chúng con phải đi ngang qua nhà mẹ đỡ đầu của con. Bà vừa mới chế xong loại nước pha mật ong, bà liền gọi chúng con vào để cho mỗi đứa một ly.  Chúng con đi vào và bà đã đưa cho Phanxicô ly nước đầu tiên. Em đón lấy nhưng không uống mà đưa cho Jacinta để cho em và con uống trước.  Trong lúc đó thì em quay gót và biến mất dạng.

"Phanxicô đâu rồi?"  Mẹ đỡ đầu của con hỏi.
 "Con không biết.  Em mới vừa ở đây mà."
 Em đã không trở lại, vì thế chúng con cám ơn bà và đi tìm Phanxicô. Chúng con biết ngay là Phanxicô đang ngồi bên bờ giếng mà con thường nhắc đến.
 "Phanxicô, tại sao em không uống nước pha mật ong?  Mẹ đỡ đầu của chị đã gọi em nhiều lần mà vẫn không thấy em đâu!"
 "Khi cầm ly nước, em sực nhớ ra là em có thể dâng hy sinh đó lên để an ủi Chúa.  Vì thế lúc chị và Jacinta uống thì em chạy liền về đây."

Những Câu Chuyện Vặt và Những Bài Hát Dân Gian

Nhà của bố Anastacio đỡ đầu của con nằm giữa nhà con và nhà Phanxicô. Bố cưới vợ đã lớn tuổi và không được một người con nào. Hai ông bà có nông trại và là người khá giả nên hai ông bà không phải đi làm. Bố ruột của con trông nom nông trại này và quản lý những người làm mướn công nhật cho ông bà.  Để tỏ lòng biết ơn, hai ông bà thương con đặc biệt, nhất là vợ của bố mà con gọi là “vú” Têrêsa của con. Nếu ban ngày con không đến thăm thì buổi tối con phải đến ngủ qua đêm vì bà nói là bà không thể vui được nếu không có "con cưng" của bà, như bà thường gọi con.

Trong những dịp lễ, “vú” thích trang điểm cho con bằng những dây chuyền vàng và bông tai nặng chĩu đeo toòng teng dài xuống dưới bả vai, và cái mũ xinh xinh có những lông chim lớn màu sặc sỡ được đính kèm thêm những hột bằng vàng óng ánh. Trong các cuộc lễ lạc này không ai nổi bật hơn con, nên các chị và “vú” đều lấy làm hãnh diện. Những đứa trẻ khác xúm quanh con để trầm trồ khen ngợi vẻ hào nhoáng của đồ trang sức đeo trên mình con. Thật tình mà nói con rất thích những buổi tiệc như vậy, và con cũng vênh váo với danh vọng hão huyền này. Ai cũng tỏ vẻ thích con chỉ trừ một con bé mồ côi mà “vú” của con đã đem về nuôi khi mẹ nó chết.  Nó có vẻ sợ rằng con sẽ chiếm mất một phần gia tài mà nó hy vọng sẽ được hưởng.  Quả thật nó không lầm đâu, nếu Chúa không dành cho con một gia tài quý giá gấp bội.

Khi tin tức về việc Đức Mẹ Hiện Ra được loan truyền, bố đỡ đầu của con có vẻ không để ý còn “vú” thì chống lại hoàn toàn. Bà nói thẳng ra là bà không đồng ý với những chuyện "bịa đặt" đó. Vì thế con cũng bắt đầu bớt lui tới nhà “vú” càng nhiều càng tốt.  Khi con không ở đó nữa thì bọn trẻ con thường hay tới lui để chơi đùa ca hát nhảy múa với con cũng biến luôn.  Mỗi khi chúng con đến đó “vú” rất thích nhìn chúng con chơi đùa và cho chúng con ăn bánh trái đủ loại, nào là hạt dẻ, hạt điều v.v...

Một chiều Chúa Nhật nọ khi con cùng Phanxicô và Jacinta đi ngang qua nhà bà, thì bà gọi chúng con: "Vào đây, mấy tên ba xạo của bà! Lâu quá các con không đến đây!"  Vừa bước vào là “vú” đã chăm sóc chúng con như mọi khi.  Những đứa trẻ khác khi biết chúng con có mặt tại đó cũng kéo tới. “Vú” rất vui mừng khi thấy đám con nít chúng con tới đông đủ sau một thời gian vắng bóng, liền yêu cầu chúng con nhảy múa và hát ca.

Chúng con liền hỏi nhau muốn hát bài nào, nhưng “vú” đã yêu cầu hát bài "Lời khen không ảo ảnh", một bài hát chia làm hai bè cho con trai và con gái.

Điệp Khúc:

Thái dương vũ trụ bao la
Ánh sáng chan hòa đừng tiếc với nhau.
Nụ cười ấm cúng đầu xuân,
Đừng buồn não nuột, than dài làm chi.

Chúc mừng thiếu nữ hoa xuân,
Thơm tho mát dịu mùi sương sớm ngày,
Tươi cười chào đón hôm nay
 Bình minh nhẹ vuốt ban mai ửng hồng!

Quanh năm hoa nở tưng bừng
Trái cây tươi tốt, của ngon thiếu gì!
Bước sang năm mới tươi vui
Tràn đầy hy vọng tặng cho bạn hiền.

Ước mong tuyệt diệu chúc mừng
Lời nào đẹp nhất ta dành cho em.
Trán cao ghi dấu nằm lòng,
Triều thiên sáng giá nhất trong cõi đời.

Năm cũ mà vẫn đẹp tươi,
Năm mới đến rồi cũng chẳng thua ai!
Từ biệt năm cũ qua đi
Đón chào năm mới kém gì hân hoan!

Tiệc đời vui vẻ thắm tươi,
Đại dương hoa nở rộn ràng xinh thay!
Hội hoa ca hát nhịp nhàng,
Khen người chăm sóc thửa vườn đẹp sao!

Tim em khao khát cánh hoa,
Tưng bừng đua nở trên đồng cỏ xanh,
Tình bên mái ấm trong lành,
Cùng nhau quấn quít quanh vầng tim em!

II.

Điệp Khúc
 Ông ơi, có thật không ông,
 Cánh buồm xuất hiện là ông tắt đèn?
 Ôi! Vách núi Berlenga!
 Ôi! Carvoeiro độc ác! (8)
 Sao ngươi che khuất ánh đèn ta đi?

Nhưng sóng biển kêu gào giận dữ:
Suốt ngày đêm cuồn cuộn nhấp nhô!
Đại dương kia chập chùng sóng nước
Làm mồ chôn đáy nước, giữa đất trời.

Này bãi cát Papoa (8) buồn thảm
Ôi, Estelas và Farihoes!
Vang tiếng thét hãi hùng khủng khiếp
Những con tàu chìm trong bọt sóng!

Tảng đá ngầm chìm sâu đáy nước
Là điềm báo bi thảm tử thần
Mỗi thánh giá là một tàu chìm
Mỗi tiếng sóng ảo não bài ca!
Hải đăng ơi, sao mi độc ác
Tắt ánh đèn chiếu sáng đêm đen,
Không soi đường cho tàu vượt sóng
Biết lối về tới bến bình an?

III.
Điệp Khúc
Em không khóc và buồn sầu nữa
Khi từ giã vĩnh biệt cùng ai,
Một giây thôi, một phút thôi
 _Ôi! _
Mà em mất hết, trọn đời đau thương.

Thiên đàng ơi, đừng ban ơn nữa
Để hoa tàn lá úa sầu bi.
Chúng sẽ không ca lời tán tụng
Tình thương Ngài chăm sóc bấy lâu.

Hãy đi đi, không cần an ủi
Nỗi sầu này gánh chịu mình em!
Tháp kia ngạo nghễ từng trên
Chuông rền từng tiếng đem tin chết người.

Ai đi rồi, cô đơn buồn bã,
Một mình em lạnh giá nghĩa trang,
Mộ bia thin thít từng hàng,
Đời đời than khóc em còn biết chi.

Vườn kia vắng lặng hoang tàn
Đâu còn vẻ đẹp mịn màng trước đây.
Xưa kia tráng lệ khôn tầy
Nay người chăm sóc ra đi mất rồi.
Chúa Quan Phòng con dâng lời khấn
Xin ơn trên an ủi chúng con.
Hy vọng cho người vừa mới khuất,
Được an hưởng hạnh phúc trường sinh.

Phanxicô, Nhà Đạo Đức Tí Hon

 Khi các bà sống gần đó nghe tiếng hát linh dộng liền kéo tới nhập bọn với chúng con.  Lúc chúng con hát xong, họ yêu cầu chúng con hát lại một lần nữa. Phanxicô liền đến gần con và nói: "Chúng mình đừng hát bài đó nữa.  Em nghĩ là Chúa không thích mình hát những bài như vậy đâu."  Chúng con liền bỏ lại đám trẻ kia lẻn trốn ra ngoài chuồn thẳng tới giếng nước mà chúng con ưa thích.

Con phải thú thật rằng vì vâng lời mà ngồi đây chép lại lời của những bài hát này, con đã phải ôm mặt xấu hổ.  Nhưng kính thưa Đức Cha, Linh mục Tiến sĩ  đã ra lệnh cho con phải viết lời những bài ca mà chúng con đã hát, vì thế con đã tuân lệnh.  Con không hiểu ngài muốn điều này để làm gì, nhưng về phần con, con chỉ biết là con đã vâng theo ý Chúa muốn.

Gần tới ngày Hội Lễ trong năm 1918, thanh niên thiếu nữ họp nhau lại để sửa soạn ẩm thực cho ngày lễ và các trò vui chơi trong mấy ngày lễ.  Mỗi đứa đem theo một vài thứ từ nhà mình như dầu ô-liu, bột, thịt, và các thứ khác…  đến nhà một người nào đó và các thiếu nữ cùng nấu ăn cho ngày Hội Lễ. Trong ba ngày này, mọi người ăn uống, ca hát, nhảy múa tới khuya, nhất là vào ngày cuối cùng.
 Trẻ em dưới mười bốn tuổi thì mừng lễ với nhau ở một nhà khác. Một số bạn gái đến rủ con giúp chúng nó tổ chức cho ngày lễ. Lúc đầu con đã từ chối nhưng cuối cùng thì con cũng đã nhận lời, nhất là sau khi nghe các con của ông bà José Carreira nài nỉ. Ông bà là người đã xây nhà ở Casa Velha theo sự hướng dẫn của gia đình con. Hai ông bà cứ hỏi con hoài nên con đã chiều theo ý họ. Chúng con cùng đi với nhau đến xem địa điểm. Căn nhà có một phòng lớn gần bằng một hội trường, rất thích hợp cho các trò chơi, và có một sân rộng để ăn uống! Sau khi sắp đặt xong mọi thứ, con kiếu từ ra về. Bề ngoài con tỏ vẻ rất vui tươi, nhưng bên trong thì lương tâm con phản đối mạnh mẽ. Khi gặp Jacinta và Phanxicô, con liền kể lại những gì đã xảy ra.

"Chị còn trở lại với các trò vui chơi và những bữa tiệc liên hoan nữa sao?" Phanxicô nghiêm mặt hỏi con. "Bộ chị quên rằng mình đã hứa là sẽ không bao giờ tham dự những trò chơi như vậy nữa sao?"
 "Chị đâu có muốn đi.  Nếu em thấy họ đã năn nỉ và yêu cầu chị liên hồi như thế nào; bây giờ chị không biết phải tính sao!"

Từ hôm đó nhiều bạn gái đã đến nài nỉ con chơi với chúng. Có nhiều đứa đã đến từ các nơi xa xôi như Rosa, Ana Caetano và Ana Brogueira từ làng Moita; hai đứa con gái của ông Manuel Caracol từ Fatima, hai đứa con gái của ông Manuel da Ramira cùng hai đứa của ông Joaquim Chapeleta từ Boleiros, hai con gái nhà Silva từ Amoreira, Laura Gato và Josefa Valinho từ Currais, và những đứa bạn khác mà con quên tên.  Làm sao con có thể để cho các bạn này thất vọng được và làm sao để nói cho họ biết rằng con sẽ không tham dự những buổi tiệc như thế này nữa, nhất là họ có vẻ như không thấy thích hội tiệc nếu không có con bên cạnh? Thiên Chúa đã soi sáng cho Phanxicô có câu trả lời như sau:

"Chị có biết sẽ phải làm gì không: Mọi người đều biết việc Đức Mẹ hiện ra với chúng mình, vì thế chị có thể nói cho họ biết rằng chị đã hứa với Đức Mẹ là chị sẽ không khiêu vũ nữa, và vì lý do đó chị sẽ không tham dự!  Rồi trong những ngày đó chị hãy chạy trốn trên hang Cabeço. Không ai có thể tìm được chúng ta ở đó đâu!"

Con đồng ý ngay với em.  Khi con không tham dự nữa thì cũng không có ai chịu đứng ra để lo tổ chức việc này.  Thiên Chúa đã ban ơn cho chúng con. Những người bạn của con lúc trước vẫn đến tìm và rủ con đi chơi trong ngày hội, thì bây giờ cũng bắt chước con không tham dự mà còn tới tìm con vào trưa Chúa Nhật để cùng đi lên đồi Cova da Iria để lần chuỗi Mân Côi nữa.

Phanxicô, Người Yêu Mến Cô Quạnh và Cầu Nguyện

 Phanxicô rất ít nói.  Mỗi khi cầu nguyện hoặc dâng sự hy sinh, em thích ẩn náu vào một nơi hiu quạnh, ngay cả tránh né Jacinta và con nữa.  Rất nhiều khi chúng con bắt gặp em trốn đàng sau một bức tường hoặc một bụi dâu, khéo léo tìm được chỗ nấp để quỳ gối cầu nguyện hoặc "suy gẫm", như em vẫn thường nói, "về Thiên Chúa, Đấng đang đau buồn vì nhân loại tội lỗi quá nhiều."
 Nếu con hỏi em rằng:  "Phanxicô, sao em không gọi chị và Jacinta để cùng cầu nguyện với em?"
 "Em thích cầu nguyện một mình để em có thể nghĩ về Chúa và an ủi Ngài vì Ngài quá đau buồn!"
 Một hôm con đã hỏi em:
 "Phanxicô, em thích điều nào hơn: An ủi Thiên Chúa hay cứu rỗi các linh hồn để cho họ đừng xuống hỏa ngục nữa?"
 "Em thích an ủi Chúa hơn.  Chị không thấy sự buồn rầu của Đức Mẹ trong lần hiện ra vào tháng trước khi Mẹ nói rằng loài người đừng xúc phạm đến Thiên Chúa nữa vì Ngài đã bị xúc phạm quá nhiều sao.  Em thích an ủi Chúa trước rồi sau đó mới là cứu vớt các linh hồn để họ đừng xúc phạm đến Chúa nữa."
 Nhiều lúc trên đường đi học, khi vừa tới Fatima, em nói với con:
 "Chị à! Chị đi học đi. Em sẽ ở lại đây trong nhà thờ để được gần Chúa Giêsu Ẩn Mình.  Em không cần học đọc làm gì vì em sắp được lên thiên đàng rồi.  Khi nào chị về thì ghé vào gọi em."
 Lúc đó Mình Thánh Chúa được giữ ở phía trái, gần cửa ra vào vì nhà thờ đang được tu sửa (9).  Phanxicô liền đến đó, quỳ giữa khoảng giếng rửa tội và cung thánh.  Đó cũng là nơi con tìm thấy em khi con đi học về.
 Sau này, lúc em bị bịnh, em thường nhắn với con mỗi khi con ghé vào thăm em trên đường đến trường:  "Chị à, nhớ ghé vào nhà thờ và dâng tình yêu của em lên cho Chúa Giêsu Ẩn Mình nhé.  Điều làm em đau khổ nhất là em không được tự mình đi đến đó và cầu nguyện cùng với Chúa Giêsu Ẩn Mình."
 Một hôm khi đến nhà em, con từ giã đám học sinh cùng về với con và ghé vào thăm em cùng với Jacinta. Vì em nghe thấy tiếng ồn ào bên ngoài nên em liền hỏi con rằng: 
 "Chị đã đến cùng với đám con nít đó à?"
 "Đúng rồi."
 "Chị đừng đi chung với tụi nó nữa vì chị có thể sẽ bắt chước chúng mà phạm tội. Khi tan trường, chị hãy đến nhà thờ ở lại với Chúa Giêsu Ẩn Mình một chút rồi sau đó sẽ về nhà một mình."
 Trong một dịp khác, con hỏi em rằng:
 "Phanxicô, em có thấy đau nhiều không?"
 "Có chứ, nhưng em chịu những đau đớn này để an ủi Chúa."
 Một hôm khi Jacinta và con cùng vào phòng của em, em liền nói với chúng con rằng:
 "Hôm nay đừng nói chuyện nhiều vì em nhức đầu quá."
 "Anh đừng quên đâng hy sinh này để cầu nguyện cho những người tội lỗi," Jacinta nhắc nhở anh mình.
 "Có chứ, nhưng anh dâng lên để an ủi Chúa và Đức Mẹ trước, rồi mới đến phiên các người tội lỗi và Đức Thánh Cha."
 Có một lần con thấy em rất vui vẻ khi con đến thăm.
 "Bữa nay em thấy khỏe hơn hay sao?"
 "Không, em thấy đau hơn. Nhưng chẳng còn bao lâu nữa thì em sẽ được lên thiên đàng.  Khi lên đó, em sẽ an ủi Chúa và Đức Mẹ nhiều hơn. Còn Jacinta sẽ cầu nguyện thật nhiều cho những người có tội, cho Đức Thánh Cha và cho chị. Chị còn phải ở lại vì Đức Mẹ muốn vậy. Nhưng chị phải nhớ làm theo lời Đức Mẹ dạy."
 Trong lúc Jacinta có vẻ như chỉ nghĩ tới việc cầu nguyện cho những người có tội được ăn năn trở lại và cứu các linh hồn khỏi sa hỏa ngục, thì Phanxicô lại có vẻ chỉ nghĩ tới việc an ủi Đức Mẹ, là người mà em cảm nhận thấy đang rất buồn phiền.

Phanxicô Thấy Ma Quỷ

 Thái độ của em trên đây khác xa với một chuyện mà bây giờ con mới nhớ tới. Một hôm chúng con đến một địa điểm tên là Pedreira.  Trong lúc đàn cừu đang gặm cỏ thì chúng con đùa giỡn nhảy từ tảng đá này qua tảng đá kia và la lớn để nghe tiếng của mình vang vọng dưới thung lũng sâu. Theo thói quen của em, Phanxicô liền rút lui và chui vào một khe đá.
 Một thời gian khá dài trôi qua bỗng chúng con nghe em thét lớn gọi chúng con và gọi Đức Mẹ. Lo sợ không biết có chuyện gì xảy ra, chúng con liền chạy đi tìm và gọi tên em.
 "Phanxicô, em ở đâu?"
 " Ở đây này! Em ở đây này!”
 Nhưng chúng con cũng phải mất vài phút mới tìm ra chỗ của em. Khi dến nơi, chúng con thấy em run cầm cập vì sợ hãi mà vẫn còn qùy gối.  Em đã quá sợ hãi không thể đứng lên được.
 "Chuyện gì vậy?  Có chuyện gì vậy?"
 Giọng nói lạc đi vì sợ hãi, em trả lời:
 "Nó là một trong những con quái vật to lớn mà chúng ta đã thấy trong cảnh hỏa ngục. Nó đứng ngay tại đây và miệng phun ra lửa!"
 Con không thấy gì, Jacinta cũng vậy, vì thế con cười bảo em:
 "Em không bao giờ muốn nghĩ đến địa ngục để khỏi chết khiếp, vậy mà bây giờ em lại là người bị hết vía trước tiên."
 Thật đúng vậy, vì mỗi khi Jacinta tỏ vẻ đặc biệt xúc động khi nghĩ đến cảnh địa ngục, thì em thường khuyên rằng:
 "Đừng nghĩ nhiều về địa ngục! Em nên nghĩ về Thiên Chúa và về Đức Mẹ thì hơn. Anh không nghĩ về địa ngục vì thế anh đâu có thấy sợ."
 Em không có vẻ gì là người nhát gan cả vì em có thể đi một mình ban đêm mà không sợ sệt chút nào. Em chơi với những con cắc kè, và khi thấy rắn em thường để nó cuốn vào một nhánh cây, có khi còn đổ sữa cừu vào lỗ các khe đá cho chúng uống nữa. Em cũng hay đi tìm hang chồn và hang thỏ, cũng như  những dã thú khác.

Phanxicô và Các Bạn Chim Trời

 Phanxicô yêu quý loài chim một cách đặc biệt và em không để cho ai bắt chim non. Em luôn dành một phần bánh mì trong bữa ăn trưa của em, bẻ nhỏ ra và rải trên các tảng đá để cho chim đến ăn. Tránh ra xa một chút, em gọi chúng làm như chúng có thể hiểu được tiếng người. Em không cho ai lại gần vì không muốn làm cho chúng sợ.
 "Tội nghiệp bầy chim nhỏ bé, đói rồi. Lại đây ăn đi các con!" em nói chuyện với chúng như vậy.
 Còn các chú chim, với tia mắt tinh anh, không cần phải mời gọi, đã ùa kéo đến chung quanh em.  Em rất vui khi thấy chúng bay trở về đậu trên các cành cây với những mẫu bánh kẹp dưới chân.  Chúng lớn tiếng ca hót và kêu chim chíp, khiến Phanxicô cùng họa theo với một năng khiếu đặc biệt.
 Một hôm chúng con bắt gặp một bé trai đang cầm trong tay một con chim nhỏ nó vừa bắt được. Tội nghiệp cho con chim, em hứa cho đứa bé hai đồng xu nếu nó chịu thả cho chim bay đi.  Đứa bé ưng chịu nhưng nó đòi phải đưa tiền trước. Phanxicô liền từ ao Carreira chạy vội về nhà, cách đồi Cova da Iria không xa mấy để lấy tiền chuộc mạng cho con chim nhỏ bé đó.  Khi em đứng nhìn nó bay lên trời, em đã vỗ tay reo mừng và nói:  "Phải cẩn thận nhé, kẻo lại bị bắt nữa à!"
 Trong xóm có một bà cụ tên là Ti Maria Carreire mà mấy người con trai của bà thỉnh thoảng nhờ bà coi sóc dê và cừu dùm họ. Các con vật này ít được huấn luyện nên thường tản mát khắp nơi. Mỗi khi chúng con gặp bà Ti Maria ở những đồng cỏ này, Phanxicô thường là người đầu tiên chạy đến giúp bà.  Em giúp bà hướng dẫn đàn chiên này tới đồng cỏ, rượt theo những con đi sai hướng và đuổi chúng về nhập bọn với cả đàn.  Bà cụ cám ơn Phanxicô rối rít và gọi em là thiên thần bản mệnh của bà.
 Mỗi khi chúng con gặp những người bệnh tật, Phanxicô sẵn có lòng thương người, thường nói rằng: "Em không thể đứng nhìn họ được vì em thấy thương họ quá.  Chị nói với họ là em sẽ cầu nguyện thật nhiều cho họ."
 Một hôm, người ta muốn dẫn chúng con tới nhà ông Joaquim Chapeleta ở làng Montelo. Phanxicô không muốn đi. "Em không muốn đi vì em không muốn thấy cảnh người ta muốn nói mà không nói được." (mẹ của ông bị câm).
 Khi Jacinta và con về nhà tối hôm đó, con đã hỏi cô con Phanxicô đâu rồi.
 "Cô không biết!" Cô trả lời, "Cô kiếm nó cả buổi chiều mà không thấy.  Có mấy bà tới muốn nói chuyện với các con nhưng hai đứa con không có ở đây.  Còn em thì nó đã biến đâu mất, bây giờ hai con hãy đi tìm em đi!"
 Chúng con ngồi nghỉ trong bếp một chút và tưởng rằng mình sẽ phải đi Loca do Cabeço vì chắc chắn là sẽ thấy em ở đó.  Tuy nhiên, khi cô vừa đi ra khỏi nhà thì chúng con nghe thấy tiếng của Phanxicô vọng xuống từ trên căn gác nhỏ qua một lỗ thủng trên trần.  Em đã leo lên đó khi thấy có người tới tìm.  Từ trên đó, em đã quan sát tất cả những việc xảy ra và kể lại cho chúng con nghe:
 "Có rất nhiều người tới. Nếu họ bắt được em thì chỉ có Chúa giúp em được thôi! Em có biết nói gì với họ đâu!"
 (Trong bếp có một cái cửa xép nhỏ mà em có thể đặt một cái ghế trên bàn để leo lên trần nhà được.)

Tình Yêu và Lòng Nhiệt Thành Của Phanxicô

 Như con đã kể, cô con bán đàn cừu của cô trước rồi mới đến lượt mẹ con bán đàn cừu nhà con sau. Từ đó, mỗi khi dắt chiên ra đồng, con đều nói cho Jacinta và Phanxicô biết là hôm đó con sẽ đi cánh đồng nào; và khi có dịp là hai em tìm cách ra đồng gặp con.
 Một hôm, hai em đợi sẵn trước khi con tới nơi.
 "Ủa, sao hai em tới đây sớm thế?"
 Phanxicô đáp, "Em tới, bởi vì – em không biết tại sao – hồi trước em tới là vì Jacinta; còn bây giờ, em không thể ngủ thêm vào buổi sáng vì em rất muốn được ở bên cạnh chị."
 Khi sự kiện Đức Mẹ Hiện Ra vào ngày 13 mỗi tháng đã chấm dứt, em thường nói với chúng con vào mỗi chiều trước ngày 13 rằng:
 "Ngày mai, lúc sáng sớm, em sẽ trốn ra bằng ngõ sau vườn để đến hang Cabeçẫo.  Khi có thể được hai chị em đến gặp em ở đó nhé."
 Ồ quên, con đang kể chuyện về lúc em bị bịnh và hấp hối, mà bây giờ con lại trở lại những giây phút vui vẻ mà chúng con đã có với nhau giữa tiếng chim ca trên đồng cỏ.  Con xin Đức Cha tha lỗi.  Trong khi viết lại những gì con nhớ được, thì con giống như con cua bò lui bò tới mà không cần biết đoạn cuối cuộc hành trình là chỗ nào.  Con xin trao phó việc này cho Tiến sĩ Galamba, để ngài tùy nghi sử dụng những gì có trong đó, mặc dù con nghĩ là ngài chỉ dùng được rất ít hoặc là không dùng được gì cả.
 Vì thế con xin được trở lại với lúc Phanxicô đang bị bịnh.  Nhưng trước hết, con xin được phép nói qua về thời gian ngắn ngủi em đi học.  Một hôm em từ nhà ra gặp con và chị Têrêsa, chị của con, là người đã lập gia đình và sống ở Lomba.  Có một bà ở làng kế bên nhờ chị đến nói với con về việc con trai của bà đang bị điều tra về một tội phạm gì đó mà con quên rồi, và nếu anh ta không chứng minh được là mình vô tội thì anh sẽ bị kết án, hoặc là bị đày đi xa hay là sẽ bị giam tù nhiều năm.  Chị Têrêsa đã đại diện cho bà, khẩn khoản xin con cầu nguyện với Đức Mẹ cho bà. Khi nghe xong, con liền đi tới trường, và dọc đường, con đã kể cho em nghe chuyện đó.  Khi tới Fatima, Phanxicô nói với con rằng:
 "Chị đi học đi, em sẽ ở lại đây với Chúa Giêsu Ẩn Mình để cầu xin Ngài ban cho ơn đó."
 Khi tan trường, con tới gọi em về và hỏi:
 "Em có cầu xin với Chúa ban ơn đó không?"
 "Có chứ. Chị hãy nói với chị Têrêsa rằng vài hôm nữa anh đó sẽ được trở về nhà."
 Và đúng như vậy, vài ngày sau, anh đó đã được thả ra.  Trong ngày 13, anh và cả gia đình đã đến để cám ơn Đức Mẹ về ơn lành họ đã nhận được.
 Có một lần, khi chúng con rời nhà, con thấy Phanxicô đi có vẻ chậm hơn mọi lần, con liền hỏi:
 "Có chuyện gì vậy? Em có vẻ như không bước đi nổi vậy?"
 "Em nhức đầu quá, em có cảm tưởng như mình sắp bị té."
 "Vậy thì em đừng đi nữa. Hãy ở nhà bữa nay đi!"
 "Em không muốn thế, em muốn được ở trong nhà thờ với Chúa Giêsu Ẩn Mình trong lúc chị đi học."
 Trong lúc Phanxicô bị bịnh, em vẫn có thể đi bộ được một chút, vì thế một hôm, con đã đi với em tới hang ở Cabeço và tới Valinhos.  Khi trở về, chúng con thấy trong nhà đầy ắp người.  Có một bà đứng cạnh bàn, đang giả bộ ban phép lành cho những vật thánh như chuỗi mân côi, ảnh tượng và thánh giá...  Jacinta và con thì bị bao vây bởi một đám người đang muốn hỏi han chúng con.  Phanxicô thì bị bà "ban ơn" này kéo lại và mời em giúp bà.
 "Cháu không ban phép lành được," em đã nghiêm trọng trả lời, "và ngay cả bà cũng vậy!  Chỉ có các linh mục mới được quyền làm như thế."
 Lời của em vang vọng cả căn phòng giống như tiếng sấm, như em đang nói trong loa. Người đàn bà liền lẻn nhanh ra khỏi nhà giữa những lời sỉ vả của đám đông.  Mọi người đều muốn lấy lại những đồ vật mà họ đã đưa cho bà để "ban phép".
 Con đã kể trong chuyện của Jacinta về việc em lên đồi Cova da Iria; về việc em đeo dây thừng trong người và đưa lại cho con; về việc em là người đầu tiên trong một ngày nóng bức đã dâng hy sinh không uống nước; và việc em thỉnh thoảng nhắc nhở Jacinta hãy chịu đau khổ để cầu nguyện cho những người có tội. Vì thế con nghĩ rằng không cần phải lập lại ở đây nữa.

Một hôm, con đến cạnh giường bệnh của em, và Jacinta mới thức dậy cũng đến đó luôn.  Thình lình chị Têrêsa của em vào báo cho chúng con biết là có một đám đông đang trên đường và hình như đang tìm kiếm chúng con.  Khi chị đi ra, con nói với Phanxicô rằng:  "Hai em đợi họ ở đây, chị đi trốn bây giờ."

Jacinta cũng chạy theo con và chúng con đã thành công chui vào một cái thùng lật úp đàng sau cánh cửa cạnh lối dẫn ra vườn sau nhà. Chỉ ít lâu sau là có tiếng ồn ào của người ta đi lùng kiếm chúng con ở trong nhà, ngoài vườn và ngay cả bên cạnh cái thùng chúng con đang trốn; may mắn thay nắp thùng quay ngược về hướng họ nên chúng con đã được an toàn.

Khi biết là họ đi hết rồi, chúng con mới bò ra và trở lại với Phanxicô. Em đã kể lại như sau:

"Có rất nhiều người, họ muốn em nói cho họ biết là chị và Jacinta ở đâu, nhưng em đâu có biết.  Họ muốn gặp chúng mình để hỏi rất nhiều chuyện.  Ngoài việc đó, có một bà từ Alqueidao muốn mình cầu nguyện cho một người đang bị bịnh và cho một người được ơn ăn năn trở lại.  Em sẽ cầu nguyện cho bà ấy và chị cùng Jacinta hãy cầu nguyện cho những người kia – vì có rất nhiều người cũng giống như vậy.

Một thời gian ngắn sau khi Phanxicô qua đời, người đàn bà này đã đến gặp chúng con và hỏi chỗ đặt ngôi mộ của em.  Bà muốn tới đó để cám ơn em về hai ơn mà bà đã nhờ em cầu xin cho.

Một hôm khi chúng con mới vừa rời khỏi làng Aljustrel trên đường lên đồi Cova da Iria, thì có một đám đông bất thình lình gặp chúng con đằng sau một khúc đường cong.  Để có thể nhìn và nghe chúng con rõ hơn, họ đặt chúng con ngồi trên một bức tường.  Phanxicô không chịu ngồi trên đó lấy lý do là sợ bị té.  Rồi em lẩn từ từ ra đàng sau bức tường. 

Có một bà cùng với đứa con trai khi thấy rằng họ khó lòng tới nói chuyện với chúng con được, liền tới quỳ trước mặt Phanxicô. Bà đã nhờ em cầu xin Đức Mẹ chữa bệnh cho chồng bà và để ông ấy khỏi phải nhập ngũ.  Phanxicô cũng quỳ gối xuống, bỏ mũ ra và hỏi hai mẹ con có muốn lần chuỗi Mân Côi với em không.  Họ đồng ý và bắt đầu cầu nguyện.  Chẳng bao lâu, cả đám đông cũng ngừng hỏi han và cũng quỳ gối xuống để cầu nguyện.  Sau đó họ cùng đi với chúng con lên đồi Cova da Iria, cùng lần chuỗi trong lúc đi đường. Khi tới nơi, chúng con lần thêm một chuỗi Mân Côi nữa và mọi người vui vẻ ra về.  Người đàn bà hứa sẽ trở lại tạ ơn Đức Mẹ nếu được Đức Mẹ nhận lời.  Bà đã trở lại vài lần sau, không riêng một mình mà có cả chồng bà là người đã được chữa khỏi bệnh.  Họ đã tới từ giáo xứ S. Mamede và tên của ông bà đó là Casaleiros.

Phanxicô Bị Bệnh

 Trong lúc bị bệnh, Phanxicô luôn có vẻ vui tươi.  Đôi khi con hỏi em rằng:
 "Phanxicô, em có đau nhiều không?"
 "Nhiều chứ, nhưng không sao!  Em chịu những đau đớn này để an ủi Chúa và chỉ một ít nữa thôi em sẽ được về thiên đàng rồi."
 "Khi lên đó em đừng quên xin Đức Mẹ đưa chị lên đó sớm nhé."
 "Điều đó thì em sẽ không xin đâu!  Chị cũng đã biết rằng Đức Mẹ chưa muốn chị lên đó mà."
 Hôm trước ngày em qua đời, em đã nói với con:
 "Chị ơi, em thấy bệnh nặng lắm rồi, sẽ không bao lâu nữa em sẽ được lên thiên đàng."
 "Vậy em hãy nghe chị nhắn đây này: khi ở trên đó, em đừng quên là phải cầu nguyện thật nhiều cho những người tội lỗi, cho Đức Thánh Cha, cho chị và cho Jacinta nữa."
 "Có chứ, em sẽ cầu nguyện.  Nhưng chị nên nhờ Jacinta cầu nguyện cho những ý này bởi vì em sợ em sẽ quên khi được thấy Thiên Chúa. Vả lại em chỉ muốn an ủi Chúa trên hết mọi sự khác."
 Một hôm, vào sáng sớm, chị Têrêsa của em đến tìm con.
 "Em tới nhanh lên, Phanxicô mệt lắm rồi và em nói là muốn nói chuyện gì với em đó."
 Con mặc quần áo thật nhanh và chạy vội tới.  Phanxicô liền xin mẹ và các anh các chị của em bước ra khỏi phòng, nói rằng em muốn hỏi con một điều bí mật.  Khi mọi người đã ra ngoài, em liền hỏi con:
 "Em sẽ được xưng tội và được rước Mình Thánh Chúa.  Em muốn chị nói cho em biết chị có thấy em phạm tội gì không, rồi sau đó chị hãy đi và hỏi Jacinta có thấy em phạm tội gì không nhá."
 "Em đã không vâng lời mẹ em một vài lần," con trả lời, "khi mẹ em nói em ở lại nhà, mà em đã chạy đến với chị hoặc là chạy trốn."
 "Điều đó đúng lắm, em có nhớ việc đó.  Giờ thì chị đi hỏi Jacinta coi có nhớ điều gì khác không."
 Con đi ra, và Jacinta suy nghĩ một chút rồi trả lời:

"Chị nói với anh ấy là trước khi Đức Mẹ hiện ra với chúng ta, anh có lấy trộm một đồng tiền cắc của bố để mua một hộp nhạc của José Marto ở Casa Velha; và khi bọn đứa con trai ném đá những đứa làng Beleiros, anh cũng đã ném vài viên!"
 Khi con nói lại với Phanxicô những gì Jacinta đã nhắn, em liền nói:
 "Em đã xưng những tội đó rồi, nhưng em sẽ xưng lại.  Có thể tại vì những tội em đã phạm mà Chúa có vẻ thật buồn rầu!  Nhưng cho dù em không phải chết, em cũng sẽ không phạm những tội đó nữa.  Em rất thành thật hối hận vì những điều đó."  Chắp hai tay lại, em đọc lời kinh:  "Lạy Chúa Giêsu, xin tha tội cho chúng con, xin cứu chúng con khỏi lửa hỏa ngục, xin đem các linh hồn lên thiên đàng, nhất là những linh hồn cần đến lòng Chúa thương xót hơn."
 Rồi em nói tiếp:  "Bây giờ, chị cũng phải cầu xin Chúa tha những tội đó cho em."
 "Đừng lo, chị sẽ làm như vậy.  Nếu Chúa không tha tội cho em, thì Đức Mẹ đã không nói với Jacinta lần trước là Mẹ sắp tới để đem em về thiên đàng.  Bây giờ chị đi lễ, và chị sẽ cầu nguyện với Chúa Giêsu Ẩn Mình cho em.
 "Vậy thì chị hãy xin Chúa cho Cha xứ cho em được rước Mình Thánh Chúa."
 "Được rồi, chị sẽ làm như vậy."
 Khi đi lễ về, Jacinta đã thức dậy và ngồi trên giường của anh mình.  Khi thấy mặt con, Phanxicô hỏi liền:
 "Chị có xin Chúa Giêsu Ẩn Mình cho Cha xứ cho em được Rước Lễ không?"
 "Có, chị xin rồi."
 "Vậy thì, trên thiên đàng, em sẽ cầu nguyện cho chị."
 "Thật sao?  Ngày hôm trước, em nói là không mà!"
 "Đó là khi chị nói em cầu cho chị được sớm lên đó.  Nhưng nếu chị muốn như thế, thì em cũng sẽ xin, nhưng để tùy Đức Mẹ sẽ làm theo ý của Mẹ."
 "Có, chị muốn như vậy, em cứ cầu xin cho chị đi."
 "Được rồi,chị đừng lo, em sẽ cầu nguyện cho chị."
 Khi ra về, con tiếp tục làm công việc thường lệ như học bài và làm việc.  Tối đến con trở về và thấy mặt em rạng rỡ niềm vui.  Em đã xưng tội và Cha xứ đã hứa sẽ cho em chịu lễ vào ngày mai."
 Ngày hôm sau, khi rước Mình Thánh Chúa rồi em đã nói với Jacinta rằng:
 "Anh hạnh phúc hơn em vì anh có Chúa Giêsu Ẩn Mình ở trong tim anh.  Anh sẽ lên thiên đàng, nhưng anh sẽ cầu nguyện thật nhiều để xin Chúa và Đức Mẹ cũng sẽ đem em và chị Lucia lên đó sớm."
 Jacinta và con đã ở lại bên cạnh em hầu như cả ngày hôm đó.  Vì em đã không thể cầu nguyện được nên em yêu cầu chúng con đọc kinh Mân Côi cho em.  Em cũng nói với con rằng:
 "Chắc chắn là em sẽ nhớ chị thật nhiều trên thiên đàng.  Phải chi Đức Mẹ cũng sẽ đưa chị lên đó sớm!"
 "Em sẽ không nhớ chị đâu. Thử tưởng tượng xem, em sẽ ở đó với Chúa và Đức Mẹ!  Các Ngài rất nhân từ!"
 "Đúng rồi đó!  Có lẽ em sẽ không nhớ chị!"
 Con nói thêm:  "Có lẽ em sẽ quên!  Nhưng không sao!"

Cái Chết Lành Thánh Của Phanxicô

 Tối hôm đó, con nói lời giã biệt em.
 "Giã biệt, Phanxicô!  Nếu em lên thiên đàng tối nay, nhớ đừng quên chị khi em ở đó nhá, em có nghe chị nói không?"
 "Không, em sẽ không quên chị đâu."  Rồi xiết chặt lấy tay con, em giữ lại một hồi lâu, nhìn con mắt đẫm lệ.
 "Em có muốn điều gì nữa không?" con hỏi em nước mắt lăn dài trên má.
 "Không!"  Em yếu ớt trả lời.
 Vì thấy không khí có vẻ nặng nề, cô con nói con nên rời khỏi đó.
 "Vĩnh biệt Phanxicô!  Hẹn gặp lại trên thiên đàng!...

Thiên đàng đã cận kề.  Em về thiên đàng vào ngày hôm sau trong bàn tay của Mẹ Thiên Quốc (10).  Con không thể nào diễn tả được lòng thương nhớ của con đối với em.  Sự đau đớn này giống như một gai nhọn đâm vào tim con trong những năm sắp tới.  Đó là một kỷ niệm quá khứ luôn vang dội mãi mãi không ngơi.

Đêm đã khuya: lặng lẽ con mơ màng
Bữa tiệc lớn mong ước trên thiên đàng
Ngày hội ngộ thánh, thiên thần cùng ra sức
Với chúng con dưới thế mừng ca vang.

Triều thiên vàng rực rỡ khôn tả xiết,
Vòng hoa nào qúy gía dưới trần gian
So sánh nổi vương miện Chúa càn khôn
Ham chuộng thế gian im hơi lặng tiếng!

Hân hoan rạng rỡ Mẹ tươi cười!
Thiên quốc em vui cạnh Chúa Trời
Say tình yêu Chúa vượt dự tưởng
Tháng năm trần thế thấm chi đâu...
Vĩnh biệt!

Những Bài Hát Phổ Thông

 Vì Tiến Sĩ Galamba đã yêu cầu con viết lại lời của những bài hát phổ thông, con đã viết một số bài trong đoạn nói về Phanxicô.  Trước khi con sang một đề tài khác, con xin viết thêm một số bài ở đây, để ngài tuy nghi chọn lựa cho những dự tính của ngài.

Cô Sơn Nữ
Sơn nữ ơi, sơn nữ ơi,
Đôi mắt hạt dẻ màu huyền mơ,
Ai cho cô đấy, sơn nữ dịu dàng ơi,
Duyên dáng bấy, không chi sánh nổi?
Duyên dáng bấy, không chi sánh nổi!
Mắt tôi chưa từng thấy bao giờ!

Sơn nữ ơi, sơn nữ ơi,
Hãy trìu mến nhìn tôi,
Hãy trìu mến nhìn tôi,
Sơn nữ ơi, sơn nữ ơi,
Hãy trìu mến nhìn tôi!

Sơn nữ ơi, sơn nữ ơi,
Tà váy dài tung bay trong gió mát
Sơn nữ dịu dàng sao đẹp vậy
Ôi cô thật lộng lẫy,
Thật lộng lẫy,
Mắt tôi chưa từng thấy bao giờ!

Sơn nữ ơi, sơn nữ ơi,
Đôi má hồng đầy sức sống xuân xanh,
Ai cho cô đấy, sơn nữ dịu dàng ơi,
Nở rộ không gì sánh nổi
Nở rộ không gì sánh nổi
Mắt tôi chưa từng thấy bao giờ!

 (Điệp khúc)
Sơn nữ ơi, sơn nữ ơi,
Toàn thân vàng điểm sáng ngời,
Ai cho cô đấy, sơn nữ dịu dàng ơi,
Áo lụa vui đùa trong gió mát,
Áo lụa vui đùa trong gió mát,
Mắt tôi chưa từng thấy bao giờ!

Hãy Thận Trọng

Ai ơi leo núi coi chừng,
Chân đi chậm rãi chứ đừng ỷ i!
Cẩn thận kẻo trượt chân đi,
Là lăn xuống hố hiểm nguy vô cùng!
Là lăn xuống hố hiểm nguy vô cùng!
Nhưng tôi không té đâu ông,
Vì bao sơn nữ sẵn sàng cứu tôi!
Vì bao sơn nữ sẵn sàng cứu tôi!
Dù ai có muốn cùng không,
Tim tôi là của các nàng từ lâu!

Các nàng sẽ vội cứu tôi,
Các nàng sẽ chạy đến nơi giúp liền:
Vui tươi sơn nữ cao nguyên,
Yêu mến các nàng tuyệt diệu làm sao,
Yêu mến các nàng tuyệt diệu làm sao,
Cho dù có muốn cùng không,
Tim tôi là của các nàng từ lâu!
 
(Còn Tiếp)