Giuse đón Maria về theo
kế hoạch của Thiên Chúa
Trong trình thuật truyền tin cho Maria (x. Lc 1, 26-38), Yuse
được
nhắc đến như là một người thuộc
dòng dõi vua Đawit, đã đính hôn với
Maria (x. Lc 1, 27). Việc
nhắc tên Yuse chỉ nhắm đến việc liên
hệ của
ông với dòng tộc vua Đawit, còn việc đã đính
hôn với Maria không được
nhấn mạnh. Ở câu 32 và 33 của đoạn
truyền tin nói rõ đến việc người
con Maria sẽ sinh thuộc dòng tộc Đawit và sẽ là
vua thuộc nhà Đawit
trị vì vương quốc vĩnh viễn như lời
ngôn sứ Nathan đã nói trong sách
thứ hai Samuel. Nhưng lại khẳng định,
người con đó được tác sinh bởi
“Thánh Thần sẽ ngự xuống trên bà, và quyền
năng Đấng Tối Cao sẽ rợp
bóng trên bà, vì thế, Đấng Thánh sắp sinh ra sẽ
được gọi là Con Thiên Chúa” Lc 1, 35), chứ hòan
tòan không bởi Yuse.
Một
bạn trẻ thắc về tính pháp lý của lời Fiat
của Maria như sau: Theo
bản dịch của Nhóm Phụng vụ các giờ kinh thì
đức Mẹ đã “thành hôn” với
Yuse, tức là đã trở thành người của Yuse, mà
theo luật Do Thái, người
vợ được xem như là của cải của người
chồng. Ngay trong luật Thiên Chúa
truyền cho Môsê phải nói cho dân cũng xếp
người vợ chung với những của
cải của người chồng như nhà cửa,
tối tớ, bò lừa … “Ngươi không được
ham muốn nhà người ta, ngươi không
được ham muốn vợ người ta, tôi tớ
nam nữ, con bò con lừa, hay bất cứ vật gì
của người ta”(Xh 20, 17).
Nếu đã thành hồn thì rõ ràng Maria Fiat là phạm
luật, và Thiên Chúa mời gọi Maria làm như thế
cũng phạm luật luôn.
Thật ra đây là vấn đề tìm cách diễn ý
trong dịch thuật mà thôi. Nhóm
Phụng vụ các giờ Kinh muốn dựa theo
phong tục của người kinh để trình
bày tính pháp lý (lại pháp lý) của Chúa Yêsu sau khi
được sinh ra. Nếu
chỉ “đính hôn” thì con của Maria không chắc là con
của Yuse. Nhưng khi
đã “thánh hồn” thì chắc chắn người con
đó là con của Yuse, và như vậy
thuộc dòng tộc vua Đawit. Cha Yuse Nguyễn Thế
Thuấn, CSsR thì dịch là
“đính hôn”. Các cha giáo dạy Thánh kinh cũng
xác nhận chữ gốc tiếng Hy
Lạp là “đính hôn”. Theo phong tục của
người Do Thái, nếu con của người
nữ đã đính hôn, mà không bị người đính
hôn với mình tố giác là ngoại
tình thì người con đó sẽ là người con
hợp pháp của người nam đã cùng
đính hôn đó. Thật ra các dân tộc thiểu số
ở Việt Nam như Jarai, Bahnar
cũng như vậy. Chỉ cần “djă kong”
(đám hỏi) xong, tuy chưa được chung
sống, mà lỡ có con, mà người nữ không bị
tố cáo gian dâm thì người con
đó được luật tục công nhận là con
của cả hai người. Còn riêng về bản
văn gốc khi diễn tả tình trạng của Maria và
Yuse là “đính hôn” là có ý
cho thấy Đức Mẹ còn có cơ hội chọn
lựa khác, chưa bị ràng buộc hoàn
toàn, còn có quyền tự do quyết định.
Người đính hối rồi vẫn có thể từ
hôn ! Nhờ vậy mà
lời Fiat của Maria không có vấn đề gì về
pháp lý. Có
lẽ mong có một bản văn dịch dễ hiểu,
không cần chú giải, các dịch giả
đã tước đi quyền tự do còn lại của
Maria về mặt pháp lý như người bạn trẻ
đã đặt thành vấn đề.
Cho
đến hôm nay, đa số đã nhìn nhận việc
Đức Mẹ thụ thai bởi phép
Chúa
Thánh Thần đã được Đức Maria tâm sự
cho Yuse biết trước khi sứ thần
bào tin cho ông rồi. Còn việc Yuse là người công chính
lại tìm cách
lìa bỏ Maria cách kín đáo (x. Mt 1, 19) thì có thể hiểu
đơn giản là
Yuse không thể nhận thai nhi đó là con mình và chung
sống với Maria,
vì như thế là tiến quyền Thiên Chúa, phạm Thánh;
còn nếu tố cáo Maria
ngoại tình thì Yuse đã mắc tội vu khống, vì
đã biết rõ Maria mang thai
ở Chúa Thánh Thần. Ở hoàn cảnh đó, Yuse chọn
giải pháp an toàn cho kế
hoạch của Thiên Chúa và người nữ Sion
Người đã tuyển chọn, cùn chấp
nhận mang tiếng là không đàng hoàn, nghiêm túc với Maria
nên đã bỏ
trốn.
Đó là suy
luận của con người theo cách
con người tự hào rằng có thể
cộng tác với Thiên Chúa trong kế hoạch của
Người. Nhưng trong việc
này, có vẻ Thiên Chúa quyết liệt thực hiện cho
bằng được kế hoạch của
Người bằng cách thức của Người, nên
Người đã truyền tin cho Yuse (x.
Mt 1, 18-24). Và khi biết rõ ý định của Thiên Chúa thì
Yuse “khi tỉnh giấc, làm như sứ thần Chúa
dậy và đón vợ về nhà” (Mt 1, 24)
Tôi
tưởng tựơng khi đón Maria về, Maria nói
với Yuse:
-
Sao anh liều
vậy?
-
Sứ thần Chúa
– Đức Chúa – đã ban tin cho anh rồi và bảo anh
đón em về nhà!
-
Sứ thần –
Maria hỏi – cũng báo tin cho anh?
Lời Yuse nói “sứ thần Chúa đã báo tin cho anh rồi”
quan trọng với
Maria hơn việc Yuse đón Maria về nhà, bởi chính
Thiên Chúa làm tan đi
mọi lo sợ trong lòng Yuse (những người yêu nhau,
họ lo về nổi buồn của
người kia nhiều hơn nghĩ về thân phận
của mình), và bởi tiếng Fiat của
mình là đúng đường lối Chúa chứ không
bồng bột nhất thời, ham vui như người
lớn vẫn chê giới trẻ hôm nay.
Việc Yuse đón Maria về
nhà một lần nữa nói với Maria rằng: "Thánh
Thần
sẽ ngự xuống trên bà, và quyền năng
Đấng Tối Cao sẽ rợp bóng trên bà”
(Lc 1, 35), nghĩa là kế hoạch của Thiên Chúa, chính
Người sẽ sắp xếp và hòan thành bất
chấp những rủi ro do con người gây ra.
An Thanh, CSsR
BÀ ELISABETH CÓ VAI TRÒ GÌ TRONG BIẾN CỐ
TRUYỀN TIN?
Biến cố truyền tin cho Đức Maria diễn
ra nhẹ nhàng và nhanh chóng. Đức
Maria chỉ có mỗi một thắc mắc (x. Lc 1, 34) và
được giải đáp (x. Lc 1,
35-37), thế là Fiat: “Này tôi là tôi tá Chúa, xin thực hiện
cho tôi như lời Ngài vừa nói” (Lc 1, 58)
Maria hoàn toàn tin vào giá trị
của lời giải thích: "Thánh Thần sẽ ngự
xuống trên bà, và quyền năng Đấng Tối Cao
sẽ rợp bóng trên bà” (Lc 1,
35a), tức tin là Đấng Tối Cao của Abraham,
của Môsê, của Đawit sẽ làm,
chứ không phải Maria sẽ phải tự làm. Sự
ưng thuận hôn nhiên và mau lẹ
như con trẻ đáp lại lời cha mẹ, như
một đối tác ứng thuận với một
đối
tác mà mình đã có kinh nghiệm người đó đáng tin
tuyệt đối. Ngay lúc
ưng thuận, chắc Maria không suy nghĩ gì khác hơn
việc Chúa sẽ làm trên
cuộc đời mình và đó là điều con cái Israel ước mơ. Nhưng có lẽ khi sứ
thần đã giả biệt ra đi thì những tính toán,
đắng đo mới ập tới.
Việc vội vả lên đường đi thăm
viếng bà Elisabeth, người chị họ đã già
rồi mà lại đang mang thai, không đơn thuần là một
cử chỉ yêu người hay
hành động mang Chúa Yêsu đến cho người khác
như các giờ lần chuổi
chúng ta vẫn suy gẫm. Nếu vì bác ai hay tình nghĩa
ruột rà, chắc Maria
đã lên đường sớm hơn, vì bà Elisabeth đã
có thai sáu tháng, chuyện này
có lẽ Maria và gia đình đã được dòng họ
thông báo. Việc sứ thần nhắc
bà Elisabeth có thai không phải là báo tin cho
Maria biết, mà là nêu
ra một bằng chắng rằng “đối với Thiên
Chúa, không có gì không thể làm
được’ (Lc 1, 37). Còn việc mang Chúa Yêsu giới
thiệu với người khác ở
hoàn cảnh vừa Fiat thì hơi bị sớm, vì chính lúc
đó, Maria cũng chưa
thể hình dung chính xác Yêsu con lòng mình là anh và sẽ như
thế nào
cách cụ thể ngoài việc nghe sứ thần nói Ngài là
Đấng Thánh, Con Đấng Tối Cao (x. Lc 1, 35)
Nhưng nếu
nói Maria chạy trốn thì quá đáng và quá coi thường
Mẹ của
chúng ta. Đơn giản là Maria đến với bà
Elisabeth, một người đã có kinh
nghiệm về ơn Chúa và được thụ thai
bởi lời Chúa phán truyền (x. Lc 1,
11-20), để được chia sẻ với
người đồng cảnh ngộ và cùng với
người chị
vong niên tạ ơn Thiên Chúa cũng như học cách
thức ứng xử với huyền nhiệm lớn lao
này.
Điều rõ
nhất làm cho chúng ta thấy như vậy là khi nghe
những lời bộc
bạch của bà Elisabeth, Maria đã cất tiếng hát khen
Thiên Chúa (x. Lc
1, 46-55). Nếu như lời Fiat của
Maria là một lời “chín mùi” cả
tâm-ý-thân thì bài ca Magnificat đã được cất lên
hợp tấu với sứ thần
Gabriel ngợi khen Thiên Chúa rồi. Lời
Fiat của Maria là lời một lần
cho mãi mãi, và chính Thiên Chúa là tác nhân làm cho lời ấy tròn
đầy lên mỗi ngày và hiện hữu qua muôn thế
hệ.
Cách đây gần 20 năm,
nghe một sư huynh người Pháp thuộc cộng
đoàn
Teizé chia sẻ - khi nghe bà Elisabeth nói bởi đâu tôi
được thế này là
Mẹ Chúa tôi đến với tôi (x. Lc 1, 43) là lần
thứ hai Maria nghe tước
vị Mẹ Thiên Chúa chỉ cho mình, lần đầu do
sứ thần Gabriel truyền tin -
tôi rất thích ý tưởng đó. Đọc kỷ
lại cả đoạn, chúng ta lại thấy bà
Elisabeth không nói một cách tùy hứng, ca tụng nhau chút xíu
cho vui,
mà trong quyền năng Chúa Thánh Thần, bà đã công bố
như thế (x. Lc 1,
41-42). Đó là cách Thiên Chúa xác nhận những
gì Thiên Chúa đã nói thì
Người đã làm. Chắc chắn tin Maria mang thai Con Thiên Chúa, không ai
trong loài người biết để báo trước cho
bà Elisabeth. Điều này cho thấy
chính Thiên Chúa đã dùng bà Elisabeth, một người
đang có kinh nghiệm
được Chúa viếng thăm, xác nhận kế
hoạch của Thiên Chúa đang xảy ra như những gì
Maria đã nghe và đã ưng thuận.
Phúc cho Maria
tin, nhưng gì Thiên Chúa đã nói đang được
thực hiện nơi Maria! (x. Lc 1, 45)
An Thanh, CSsR
|